Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22
ROZDZIAŁI
naButyrki.InnioficerowiebyliprzesłuchiwaniwGriazowcu.Przesłuchania
niejednokrotnieprowadziłsamŁawrientijBeria,którystałnaczeleNKWD.
Polskichwojskowychpytano,czyobjęlibydowództwonadpolskądywizją,która
byłabyzłożonagłówniezjeńcówwojennych,opartajednaknapolskichtrady-
cjach,atakżewyposażonawpolskiemunduryinarodowesztandary.Natego
typurozwiązaniezgodęwyraziłjedyniepodpułkownikZygmuntBerlingiod
tegomomentuSowiecizaczęliwspieraćjegokandydaturęipromowaćgona
liderapośródinnychpolskichoficerów5.
Niezrezygnowanojednakcałkowiciezewspółpracyzgen.Januszajtisem
iBorutą-Spiechowiczem.Wcharakterze,przynajmniejnominalnych,dowód-
cówmoglioniprzyciągnąćokreślonegrupyżołnierzyioficerów,któreufałytym
nazwiskom.NKWDuznało,żewiększośćpolskichjeńcówwojennych,których
liczbęcelowozaniżonodook.18,2tys.,udasięzorganizowaćwokółpolskich
jednostekwojskowych.ZadanietopowierzonowłaśnieZygmuntowiBerlin-
gowi.Jednakżewszelkiepracezwiązanezustaleniemrodzajujednostki,planu
jejsformowaniamielipodejmowaćoficerowiesztabowiArmiiCzerwonej.Sam
procesformowaniaiszkoleniapolskiejdywizjimiałprzebiegaćpodkontrolą
ikierownictwemSztabuGeneralnegoArmiiCzerwonej.Kwestiamiindoktry-
nacjipolitycznejmiałzająćsięzorganizowanywtymceluwydziałspecjalny
NKWD6.
Zdniem31października1940r.grupę13wyselekcjonowanychoficerów,
zppłkBerlingiemnaczele,wysłanodotzw.williszczęściawMałachówcepod
Moskwą,gdzieHopiekowałsię”nimipłkNKWDPawełKondratik.Istotnym
celemwładzradzieckichbyłostworzeniewZSRRpolskichjednostekwojsko-
wych,któreniebyłybypodporządkowaneaniNaczelnemuWodzowi,anirzą-
dowipolskiemuwLondynie7.
Pobytpolskichoficerówbyłukrywanyzarównoprzedrządemlondyńskim,
jakinadaljeszczeformalniesojusznicząIIIRzeszą.Wszyscypolscywojskowi,
którzyprzebywaliwMałachówce,mielipragnąćścisłejwspółpracyzZSRR.
WkonsekwencjipodpisalionideklaracjęlojalnościwobecZwiązkuRadziec-
kiego,tymsamymłamiącprzysięgęwojskowąnawiernośćIIRP
,jejprawowitym
władzom,wtymprzedewszystkimNaczelnemuWodzowi8.
5
J.Tomaszewski,Geneza…,op.cit.,s.231.
6
S.Jaczyński,ZygmuntBerling.Międzysławąapotępieniem,Warszawa:KsiążkaiWiedza,1993,
s.88–89.
7
C.Grzelak,H.Stańczyk,S.Zwoliński,ArmiaBerlingaiŻymierskiego,Warszawa:Neriton,2002,
s.13.
8
S.Jaczyński,„WillaSzczęścia”wMałachówce.PróbypozyskaniaprzezNKWDoficerówpolskich
dowspółpracypolitycznejiwojskowej(1940-1941),HPrzeglądHistoryczno-Wojskowy”2011,
nr3,s.75.
