Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Kultura–sztuka–wolność–cenzura–polityka.Relacjeizależności
43
OdemokracjiwAmeryce,ukazywałbliskiespostrzeżeniadodniadzisiejszego.
Wskazywał,żepurytanie,którzyzałożylirepublikiamerykańskie,żywilidoteatru
szczególnąnienawiść.Uważaligozaszczególnieobrzydliwąrozrywkę.Wedle
opiniiTocqueville’abezwzględnasurowośćmoralnaisztywnaobyczajowośćnie
sprzyjałyrozwojowisztukiteatralnej.Cowięcej,owepoglądyzałożycielipozo-
stawiłygłębokiśladnapotomkach,którzyrównieżżywiliodrazędotejdziedziny
sztuki.Przedstawieniadramatycznestanowiłymargineszainteresowaniaspo-
łecznego.Niezwykletrafny,korespondującyzdniemdzisiejszym,pozostajesąd:
HAmerykanie,którychprawagwarantująwolnośćsłowa,anawetdopuszczająjej
nadużywanie,poddalijednakautorówdramatycznychswegorodzajucenzurze.
Przedstawieniateatralneniemogąsięodbywaćbezpozwoleniaadministracji
gminnej.Społeczeństwasąbowiemjakludzie–nieumiarkowanieoddająsię
swoimnajwiększymnamiętnościom,pilnującsiębacznie,byzabardzonieulec
innym,którychakuratnieodczuwają”61.Niespójnośćiniekompatybilnośćzałożeń
orazkoncepcjipaństwademokratycznegozjegocodziennąpraktykąwyróżnia
podejściedomateriisztuki.Analogiczniejakwspołeczeństwieamerykańskim,
społecznościograniczałyihamowały,niespójnezwłasnąobyczajnościątreści
pojawiającesięwspektaklachteatralnych,dziśmożnawskazaćoweprzypadki
wżyciupublicznym.Zjednąróżnicą.Wówczaswystępowałakoniecznośćotrzy-
maniazezwoleniaodadministracjilokalnej,dziśmająonecharakternietylko
prawny,alerównieżarbitralny,wynikającyzodmiennegooglądurzeczywistości.
Owapraktykaunaocznia,żeprawidłademokracjizhasłamirównościsą
faktyczniepustymsloganem.Sztukanieustająconarażonajestnapróbyjejogra-
niczania.Występująprzypadkihamowaniaekspresjitwórców,aniezależność
instytucjikulturyjestłamana.Teprzykładywyraźniewskazują,żeukształtowa-
niepaństwademokratycznego,wktórymwolnośćstanowiistotnyelementjego
funkcjonowaniajestdługimiżmudnymprocesem.Jednymznajważniejszych
pozostajekształtowanieświadomościspołecznej,żeróżnorodnośćiodmienność
poglądówniestanowizagrożeniaizamachunautartewzorce,alejestwzboga-
ceniemiurozmaiceniemwłasnegoiwspólnegospostrzeganiaświata.
5.Politykaakultura
Wnaukachopolitycenajczęściejwystępującarelacjasłówkulturaipoli-
tykaodnosisiędoterminukulturapolityczna.Wedledefinicjisłownikowejjest
toHodnoszącasiędopolitykiwarstwakulturyrozumianejjakoogółmaterial-
nychiniematerialnychwytworówspołeczeństwa,zdolnychsięrozprzestrzeniać
61
A.deTocqueville,OdemokracjiwAmeryce,Warszawa2005,s.466.Tytułrozdziału
pozostajewielcewymownywodniesieniudotreści:Kilkauwagoteatrzespołeczeństwdemo-
kratycznych.
