Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
IzabelaZbiegniewska-opowieśćouczestniczcepowstaniastyczniowegoweWłocławku...
„Entuzjastek”-grupydziałającejwlatach1830-1850.Jejczłonkiniegłosi-
łykoniecznośćedukowaniasiękobiet,przedewszystkimwceluosiągnięcia
samodzielnościekonomicznej.„Entuzjastki”byłyluźnągrupąnieformalną,
połączonąwięzamisympatiiiprzyjaźni4,aichprzywódczyniośmielałasię
palićcygara,ostrzycsięnakrótkoijeździćnakoniupomęsku.Postulowała
zzerwaniemsalonowegokształceniadziewcząt,któreopiewałogłówniejęzyk
francuskiigręnafortepianie,azamiasttegowprowadzeniewychowaniako-
biet,opartegonanaukachspołecznychiprzyrodniczych5.Swojepostulaty„En-
tuzjastki”zamieszczałynałamach„Pierwiosnka”(1838-1843),„Pielgrzyma”
(1842-1846)oraz„PrzegląduNaukowego”(1842-1848),powolitorującdrogę
zmianomzmierzającymdoakceptacjiusamodzielnieniasiężyciowegokobiet
wywodzącychsięzkręgówziemiaństwaiinteligencji.
IzabelaZbiegniewskadobrzeczułasięwtowarzystwieŻmichowskiej,ale
wposzukiwaniustałejpracylosrzuciłjąw1856r.doWłocławka,byćmożedla-
tego,żejejdziadkowiepomieczu-TomasziBenignaZbiegniewscy-bylioby-
watelamiWłocławkaiposiadaczamikilkunieruchomościwmieścieiokolicy.
KiedyIzabelaprzeprowadziłasiędoWłocławka,miastoliczyło6930miesz-
kańców;źródłapodają,żew1856r.Włocławekskładałsię(wrazzprzyłączo-
nemZazamczem)z250domówdrewnianychi120murowanych6.Objęłapen-
sję,którapokilkuprzeprowadzkachostateczniemieściłasięwdomubankiera
Lewina(velLewińskiego)przyul.Nowej9(rógCyganki)7.Uczyłosięwniej
ponadstodziewcząt,którewtrakciepobieranianaukwpełnikorzystałyzoso-
bistejbogatejbibliotekiZbiegniewskiej.Wykształciłatrzypokoleniakobiet,
uczącje-coważne-równieżpolskiejhistoriiijęzykapolskiego,abyłyto
pracęocharakterzepolitycznym(pełniłarolękurierki)skierowanąprzeciwkopruskiemu
zaborcy.PowykryciuspiskujakopoddanarosyjskabyłaprzeztrzylatawięzionawLub-
linie(1849-1952),apowyjściuzwięzieniaobjętaaresztemdomowym.Popowrociedo
Warszawyzałożyłaprzyul.Miodowejpensjędladziewcząt.Wramachprogramukształce-
niazachęcałauczennicedosamodzielnegomyślenia.Wtokuożywieniapolitycznegoprzed
1863r.niepopieraławywołaniapowstania,alepojegowybuchuangażowałasięwpomoc
uwięzionymiskazanym.Poupadkupowstaniastałasięzwolenniczkąideologiipozytywi-
stycznej.WkrótcewyjechaładoParyża,gdziepodjęłastudianaSorbonie.Wtwórczości
literackiejposługiwałasiępseudonimemGabryella.Autorkawieluutworów,m.in.:Książka
pamiątek(1848),Dwoisteżycie(1849),Poganka(1861).Przejawiałaolbrzymiezaintereso-
waniemitologiąiobyczajamisłowiańskimi,coznajdowałowyrazwjejtwórczości(Maina
iKościej).Patrz:T.Fiutowski,IzabelaZbiegniewska(przyczynekdohistoriiEntuzjastek),
Włocławek1929.
4G.Borkowska,Cudzoziemki.Studiaopolskiejproziekobiecej,Warszawa1996,s.49.
5M.Kniesiewicz,Specyfikapolskiegofeminizmu,„KulturaiHistoria”2004,nr6.
6Z.Arentowicz,JakwyglądałWłocławekwpołowiezeszłegowieku,„ŻycieWłocław-
kaiOkolicy”1928,nr1,s.5-13,pobranezKujawsko-PomorskiejBibliotekiCyfrowej.
7Dziśrógulic3MajaiCyganki.
39
