Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Włodzimierz(Wladimir)Herman-Polska-Dania.Napograniczudwóchkultur
wypowiedzi.Możetobyłodobrzewidziane,aleniebyłokonieczne,szcze-
gólniezestronyIwaszkiewicza.Aprzytymniejestprawdą,jakobyAnder-
senbyłprześladowany.Byłfetowanyjeszczezażycia,itoprzezwszystkie
duńskiewarstwyspołeczne,łączniezburżuazją…Jeżeliktoślubcośgo
prześladowało,totylkoniepokójwewnętrzny…Noihipochondria.Ale
ipodtymwzględemniejestonjedynymwielkimwhistorii.Szczególnie,
jeślichodzioniepokójwewnętrzny…
Mojąskromnąwiedzęoliteraturzeikulturzeduńskiejniecouzupeł-
MaksymilianaBienenstockazroku1914,którywyszperałemwja-
kimśantykwariacie.
ZkolejnąksiążkąKierkegaarda,Albo-albo,wświetnympoetyckoprze-
kładzieJarosławaIwaszkiewicza(t.1)oraz,moimzdaniem,wbardzotraf-
nymprzekładzieKarolaToeplitza(t.2)zapoznałemsiędopieroowielelat
później,wDanii.DoKierkegaardapowrócęjeszczekilkakrotnie,zarówno
jakoczytelnik,jakireżyserorazautorscenicznychadaptacjijegoutworów
ibiografii.Wówczasjednak,jakomłodyabsolwentUniwersytetuWrocław-
skiego,czytałemwprawdziewybórjegodziełzzainteresowaniem,alebez
pogłębionegorozumieniajegomyśli,jakitego,zjakichpowodównazywa
sięgo„ojcemegzystencjalizmu”.Zadawałemsobiepytanie,cotenfilozof
„szczerejwiary”miałwspólnegozJean-PaulemSartrem,zAlbertemCa-
musem,podktórychwrażeniemiwpływembyłemjasam,jakiwielucoraz
mocniejwątpiącychmłodychmarksistówmojegopokolenia?Dopiero
wDanii,przeczytawszywielejegoksiążek,zrozumiałem,jakbyłskom-
plikowanąosobowościąiwielkim,bezkompromisowym,egzystencjalnym
myślicielem,comniefascynowało,ifilozofemreligijnym,comnietrochę
mniejinteresowało.Jednakwjegoprzypadkuegzystencjiodreligiinie
możnaoddzielić.Jabymgonazwał„poetąwiary”.Kierkegaardinteresował
mnieteżzinnegopowodu,powiedzmy,żezzawodowego.Kilkakrotnie
próbowałem„wprowadzić”gonascenę.Szczególniezajmowałymnie
jegoDzienniki,którenazywanesąteżŻurnalamilubPapierami.Wmojej
bibliotecestojąwszystkiejegodziełaorazwieleinnychksiążeknajego
temat,aleotymniecopóźniej.
UczestniczącwpokazachwrocławskiegoDyskusyjnegoKlubuFilmo-
wegopodziwiałemfilmduńskiegoartystyCarlaTheodoraDreyera,Mę-
czeństwoJoannyd´Arc,z1928roku,któryponownieoglądałemwDanii.
