Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Byliściedlamniedrugąrodziną.Wiem,cobysięstało,gdybyNiemcy
mnietuodkryli–Auschwitzlubgorzej.Nigdyniepozwolę,żebyście
dlamnieryzykowaliswojeżycie”.Byłojasne,żeniemapocopodej-
mowaćdyskusji.Jegosłowabrzmiałytakaltruistycznie,żepoczuliśmy
sięmaluczcy.
Następnegodnia,jaktylkosięściemniło,opuściłnas.Daliśmymu
wszystkiepieniądze,jakiemogliśmy,imnóstwojedzenia.Matka,
zdajesię,chciałateżoddaćdiamentowypierścionek,aleSzyjeodmó-
wił.Zasugerował,żemogłagoprzecieżpotrzebować,jeślidlaPolaków
nadejdąjeszczegorszeczasy.(Irzeczywiścienadeszły,wczasie
PowstaniaWarszawskiego,wsierpniuiwrześniu1944roku,kiedy
straciliśmyprawiewszystko.Jednak,wodróżnieniuodstupięćdzie-
sięciutysięcymieszkańcówWarszawy,mieliśmyszczęściejeprzeżyć.)
KolejnościskaliśmySzyjeiżyczyliśmymupowodzenia.Matkabardzo
płakała,my–mężczyźni–próbowaliśmypowstrzymaćłzy.Jeszcze
jedno„dozobaczenia”iodszedł.Odszedłznaszegomieszkania.
Odszedłznaszegożycianazawsze.
Niedowiedzieliśmysię,czykiedykolwiekdotarłdooddalonego
ojakieśtrzydzieścikilometrówSochaczewa.Ajeślitak,tojakradził
sobiewgetcie.Wpóźniejszymokresiewszystkiemniejszegettawokół
Warszawyzostałyzlikwidowane,aichżyjącymieszkańcywysłanido
komórgazowychwMajdankuiTreblince.Jestemprzekonany,żeSzyje
nieprzeżyłtychwydarzeń.Jeśliudałobymusięuniknąćśmierci,na
pewnoskontaktowałbysięznasząrodzinąpowojnie.Jasamopuści-
łemPolskępoupadkuPowstaniaWarszawskiegojakoniemieckijeniec
wojennyiostateczniezamieszkałemwWielkiejBrytanii.Niemiałem
możliwościdowiedzeniasię,jakigdziemógłumrzećSzyje,zwłaszcza
żeniepamiętałemjegonazwiska.
Ostatniojednakcośsięwydarzyło.MójbrakKazik,mieszkający
wWarszawie,powiedziałmiwrozmowietelefonicznej,żepamięta
nazwiskoSzyje:Kastner.TerazmogęnapisaćdoInstytutuYadVashem
izapytać,czymająjakieśinformacjeonaszymprzyjacielu.„Szyje
Kastner,urodzonyprawdopodobniewGrodziskuMazowieckim,około
1916roku.Ostatniowidzianynawiosnę1943roku.Prawdopodobnie
deportowanyzsochaczewskiegogettadojednegozobozówśmierci
w1943roku.Więcejszczegółównieznane.Proszęoinformacje,jeślisą
dostępne”.
Ijeśliodkryjęgdziezginął,pójdęzpielgrzymkądoMajdankalub
Treblinki,nałożękippęizmówięmodlitwęzajegoduszę.
przeł.KatarzynaBatko-Tołućorazautor
20
