Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
I.OdtraktatówpokojowychdookupacjiZagłębiaRuhry1919-1923
(osóbzmobilizowanychicywilów)wyniosły37mln,zczego17mlnzabitych
izmarłychoraz20mlnrannych.
WKrólestwiePolskimwładzecarskiezmobilizowałydowojska1,1mln
żołnierzyioficerów,warmiiaustro-węgierskiejsłużyło1,4mln,aw-nie-
mieckiejok.0,7mlnmężczyzn.ŁączniewIwojnieświatowejudziałwzię-
łook.3,2mlnmieszkańcówziempolskich(byłotook.4,57%wszystkich
zmobilizowanychdowojska).Ztejliczbyzginęłolubzmarłowlatach1914-
1918ok.450tys.osób,costanowiłoprawie4,8%wszystkichzmobilizowa-
nychnaświecie3.
Jeszczewczasiedziałańwojennych(wiosną1918r.)wybuchławielkapan-
demiagrypytzw.hiszpanki.WStanachZjednoczonychtymwirusemzostało
zarażonych28%ludności,zczegozmarło565tys.osób,wWielkiejBryta-
nii-250tys.,aweFrancji-ponad400tys.Wielkiestratyzpowoduhiszpanki
poniosłytakżewojskaaustro-węgierskieiniemieckie.Wpewiensposóbto
takżeprzyśpieszyłozawarcierozejmównajesieni1918r.Bezpośredniopo
zakończeniudziałańwojennychwirustenzaatakowałludnośćcywilnąwin-
nychpaństwach.Wsumieliczbęzmarłychnaświecienaskutekpowojennej
pandemiigrypyszacowanonakilkadziesiątmilionówosób4.
Iwojnaświatowaprzyniosłaobustronomkonfliktuwielkiestratyfinanso-
we.Bezpośredniewydatkiwojennepaństwwalczącychwlatach1914-1918
przedstawionowtabeli1.Jakzniejwynikawydatkipaństwwalczącychwy-
niosłyłącznieponad208mlddol.,apoodjęciukredytówipożyczek(spła-
canychpozakończeniuwojny)sumabezpośrednichwydatkówwojennych
zmniejszyłasiędook.186,2mlddol.Wydatkiwojennebruttoaliantówsta-
nowiłyprawie70%,awydatkipaństwcentralnychok.30%ogółufunduszy
przeznaczonychnatencel.NajwiększewydatkiwojennenettoponiosłyNiem-
cyiWielkaBrytania,znaczniemniejszesumywydały:Francja,StanyZjedno-
czone,Rosjacarska,Austro-WęgryiWłochy.Wydatkinajednegomieszkańca
byłynajwiększewWielkiejBrytanii,FrancjiiwNiemczech,znaczniemniej-
szewAustro-Węgrzech,weWłoszech,StanachZjednoczonychiwRosji,naj-
mniejszezaśwTurcjiiBułgarii.Choćkrajebiedniejsze:Rosja,TurcjaiBuł-
gariaponiosłyznaczniemniejszekosztywojenne,tobyłyonejednakbardzo
dotkliwedlagospodarkiiludności.
Państwabogatszeudzielałyponadtoswymsojusznikomkredytównaza-
kupuzbrojeniaiżywności.Największymkredytodawcąwlatachwojnybyły
3
K.Dunin-Wąsowicz,Sytuacjademogracznanarodupolskiegowlatach1914-
1918,w:HistoriaPolski,t.3,cz.III,Warszawa1974,s.505,506.
4
C.Campbell,Królowa.NieznanahistoriaElżbietyBowes-Lyon,przeł.A.Soko-
łowska-Ostapko,Kraków2013,s.103.
16