Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskaisąsiedzinaprzestrzeniwieków…•Słupsk2022
13
wyruszalioninażadnewyprawybezwcześniejszegozasięgnięciaopiniibóstw
wpostaciwróżby.Zabiegzakażdymrazemmiałbyćtrzykrotniepowtarzany.
Bogiem,któryposiadałkompetencjemorskie,mógłbyćarkońskiŚwiętowit.
Zczasemprzypuszczalnieuległyonezatarciu
6
.Pewnejest,żebóstwupodpo-
rządkowanebyłożyciewyspiarzy.HelmoldopisująckultbóstwanaRugii,wska-
zał:„ZabobontentakiejmocynabrałuRanów,żeŚwiętowit,bógziemiRugian,
zdobyłsobiepierwszemiejscewśródwszystkichbóstwsłowiańskich.Miałon
byćdziękizwycięstwomnajsławniejszy,wwyroczniach–najskuteczniejszy.Stąd
więcażdonaszychczasównietylkoziemiaWagrów,lecztakżewszystkiekraje
Słowianskładałytamcorocznytrybut,uznającgozabogabogów”
7
.
Wróżbybyływięcskuteczneicieszyłysięuznaniemwśródmieszkańcówpo-
łudniowegowybrzeżaBałtyku.Saxoprzytoczyłjedenztakichobrzędów,wktó-
rymuczestniczyłkończterolicegobóstwa.Zzachowaniawierzchowcatakżeod-
czytywanowróżby.Magicznerytuałynajczęściejodprawianoprzedwyprawami
wojennymi.Kapłanmiałprowadzićkonia,trzymanegozauzdę,przezrządsze-
ściuskrzyżowanychwłócznitak,abymusiałprzeznieprzeskakiwać.Jeżeli
zwierzępokonywałoprzeszkodęprawąnogą,przyjmowanotozadobrąwróż-
bę.Abyuznaćprzepowiednięzapomyślną,końmusiałwprawidłowysposób
przejśćprzezprzeszkodyzwłócznitrzyrazy.Jednakgdychoćbyrazzacząłod
lewejnogi,byłtowówczaszłyomen.WówczasSłowianierezygnowalizwypra-
wyiplanowanegoataku.
Dalejkronikarzopisałniecoinnąwróżbęzudziałemzwierząt,atakżerzuca-
nielosów.Posposobienarracjimożnawnioskować,żedotychzabiegówma-
gicznychSłowianietakżeprzywiązywaliogromnąwagę.Autorniepodaje
szczegółówdotyczącychtego,naczymmiałapolegaćwróżbazwiązanaznapo-
tkanymprzezwędrowcapierwszymzwierzęciem.Przytaczajedynie,żegdyta
byłapozytywna,ruszanowdalsządrogę,ajakzła,wracanopospieszniedo
domu.Słowianiemielisiętakżezdawaćczęstonarzucanielosów.Takopisałto
kronikarz:„rzucalionimianowicienaswójpodołektrzykawałkidrewnajako
losy,byłyonebiałezjednejstrony,aczarnepodrugiej,ibiałeprzepowiadało
szczęście,czarnenieszczęście.Nawetkobietyniestroniłyododdawaniasięta-
kimpraktykom.Gdysiedziałyprzypalenisku,czasamirobiłyprzypadkowe
kreskiwpopieleiliczyłyjerazem,jeżeliliczbabyłaparzysta,wierzyłyone,że
wróżyłotoszczęście,gdybyłanieparzysta,brałytozazłyznak”
8
.
11111111
6
K.Kajkowski,A.Kuczkowski,ReligiaPomorzanwewczesnymśredniowieczu,PruszczGdański
2010,s.83.
7
Helmold,KronikaSłowian,tłum.J.Matuszewski,Warszawa1974,ks.II,rozdz.108,s.409.
8
Saxo,GestaDanorum…,ks.XIV
,s.387.
