Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Polskaisąsiedzinaprzestrzeniwieków…•Słupsk2022
15
Znichwszechmocnystworzyłziemię,takwielką,abyobajmoglinaniejza-
mieszkać.Nocą,gdyBógspał,diabełchciałzepchnąćgodowodyiutopić.Jed-
nakniebyłotomożliwe,gdyżprzykażdejpróbieziemiapowiększałasię.Opo-
rankuziemiarozciągałasięnawszystkiestrony.Diabełzaśprzypomocy
piorunówzostałstrąconywprzepaść.ZdaniemPawłaSzczepanikapostaciBoga
idiabławpierwotnejwersjibyłysłowiańskimibóstwami.Odzwierciedleniem
dobramógłbyćPerun,Świętowit,natomiastdiabła–Trzygłów,Weles
13
.
Wyrażeniemituzałożycielskiegomożemyznaleźćwkontekścieosadniczym.
Chodzioośrodkiinterpretowanejakosakralne,którezostałyumiejscowionena
wyspachjeziornych.WojciechChudziakzwracałuwagęnategotypukomplek-
synajeziorach:Bobięcińskim,Żółtym,Żydowo,Radacz.Funkcjonowałytam
ośrodkigrodowemultifunkcyjne:militarno-administracyjneigospodarcze.Jed-
nakgrodomnajeziornychwyspachczęstoprzypisujesięrolękosmologiczno-
-sakralną.Analogicznyschematzdajesięistniećwprzypadkuinnychgrodów,
położonychwróżnych,częstoodmiennychtopograficzniemiejscach.Badacz
zasugerowałrównież,żedualnymodelstanowiłgłównecentrawspólnotteryto-
rialnychipoczucialokalnejtożsamościnaPomorzu
14
.Umiejscowienieświątyń
naterenieotoczonymwodąjestteżdoskonałymprzykłademoddzieleniaświata
boskiegoodświeckiego.Badaczeoddłuższegoczasuzwracająuwagęnarozdział
światamagicznegoirzeczywistegoorazznaczącąrolęwodywtympodziale
15
.
Innąfunkcjąwyspjeziornychzwiązanychzestrefąsacrumstanowiumiejsco-
wienienanichpochówków.Wartotakżezwrócićuwagęnaaspektofiarny.Jako
ofiaręzłożonądowodyinterpretujesięznalezionewJeziorzeZarańskimkoło
Żółtegoszczątkikoni.Podobniemożnainterpretowaćinneznaleziskajeziorne,
wtymbroń,któremogąstanowićwota
16
.
Źródłahistorycznemówiąnamopodobnychmiejscach.Doskonałymprzy-
kłademjestrelacjadotyczącaRetrypióraThietmarazMerseburga.Autoropi-
sałcharakterystycznygród,którymatrójkątnykształt.Dojegownętrzapro-
wadziłytrzybramy.Dwieznichdostępnebyłydlawszystkich.Trzeciazaś,
11111111
13
P
.Szczepanik,Słowiańskiezaświaty.Wierzenia,wizjeimity,Szczecin2018,s.29-33.
14
W.Chudziak,ZbadańnadfunkcjąmałychiśrednichwarowninaobszarzePomorza,w:Funkcje
grodówwpaństwachwczesnośredniowiecznejEuropyŚrodkowej.Społeczeństwo,gospodarka,ideo-
logia,red.K.Chrzan,K.Czapla,S.Moździoch,Wrocław-Głogów2014,s.46-55.
15
T.Częścik,Rolaiznaczenierzekprzymorskichwosadnictwiewczesnośredniowiecznymnaziemi
słupskiej,w:Polskaisąsiedzinaprzestrzeniwieków.Pracedoktorantówhistorii,t.IV
,red.A.Teterycz-
-Puzio,W.Skóra,Słupsk2020,s.17.Zob.teżA.Gieysztor,MitologiaSłowian,Warszawa1982,
s.176-180.
16
K.Kajkowski,A.Kuczkowski,Waterinpre-ChristianbeliefsinPomerania(northernPoland)of
theearlymedievalperiod,„StudiaMythologicaSlavica”2017,t.20,s.18-19.
