Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
TomaszCzęścikMorzeiwodawkulturzeduchowejPomorzan...
tegotypugrobysądośćpowszechne.Naomawianymterenieodkrytokilkanaście
mogiłmającychcechyłodziowe.DlaprzykładuwCedyniznalezionodwagroby,
wktórychciałazłożonowdłubankach.Dziobyłodzibyłyskierowanenapół-
nocnyipołudniowyzachód.WCedynizarejestrowanotakżegróbwkształcie
łodzi.Jamawypełnionabyłapróchnicąiwęglamidrzewnymi.Podobnypochó-
wekokształciekadłubałodziznaleziononaGórzeChełmskiejwKoszalinie
37
.
NaprzełomieXIXiXXw.pochówekłodziowyodkrytowpobliżubrzeguOdry
wSzczecinie,wrejoniedzisiejszychWałówChrobrego.Nagłębokościtrzech
metrówznalezionodawnąłódź,awniejszkielet
38
.Grobyłodziowezlokalizo-
wanotakżewLubieszowie,Rusinowie,Słownowicach,Ostrowitym,Świelubiu,
Szczecinie,WolinieorazStarymPrzybysławiu
39
.
Wodabędącajednymznajważniejszychżywiołów,którydajeżycie,żywi,ale
takżemożebyćśmiertelnieniebezpieczny,wprzedchrześcijańskimświeciePo-
morzanodgrywaławażnąrolę.Byłarównieżgranicątrudnądoprzejścia.Jak
wynikaztreścimitukosmologicznego,światSłowianwyłoniłsięzwszechocea-
nu.Morzeiwodysłodkiebyłymiejscemzamieszkałymprzezduchyorazsiły
nadprzyrodzone.Istniejewieleprzesłanek,któremogąświadczyćotym,żewo-
dawświecieSłowianstanowiłazarównosferąfizyczną,jakimetafizyczną.Do-
skonałymprzykłademjestopisThietmara,wedługktóregoduchownypoświę-
conymikamieniamiobłaskawiamorze,siedliskopotężnychsiłnadprzyrodzonych
uznawanychprzezpogan.Składanieofiarwwodziewpostaciszczątkówzwie-
rząt,atakżeinnychwotówbyłozjawiskiemdośćpowszechnymikultywowa-
nymnaPomorzuwczasachprzedchrześcijańskich.Wedługwielubadaczyzwo-
dąmożnawiązaćnaczelnebóstwaplemionnadbałtyckich.Jakonaturalna
granicaciekiizbiornikiwodneuznawanemogłybyćzaoddzielenieświatasa-
crumodprofanum.Rzekiponadtobyłyłącznikamiznadprzyrodzonymiza-
światami.
Trzebajednakzauważyć,żesprawabadańnadduchowościąprzedchrześci-
jańskąmieszkańcówPomorzanienależydołatwych.Zachowałysięnieliczne
źródłapisanedotyczącetegoaspektu.Wprzypadkubadańarcheologicznych,
któredotykająfizycznychprzedmiotówbędącychwytworemdziałalnościludz-
kiej,uchwyceniekontekstuduchowegojestrównietrudne,bowiemrytuałysa-
11111111
37
A.Kuczkowski,Cholin–Gollenberg–GóraChełmska.ŹródłaarcheologicznedodziejówGóry
ChełmskiejkołoKoszalina,w:ŹródłaarcheologicznedodziejówmiastPomorzaŚrodkowego,t.3,
red.J.Kalicki,Koszalin2013,s.42.
38
K.Kajkowski,P
.Kotwicz,ZapomnianywczesnośredniowiecznypochówekłodziowyzeSzczecina,
„MateriałyZachodniopomorskie”2014,NowaSeria,t.11,z.1:Archeologia,s.123-124.
39
K.Kajkowski,ObrzędowośćreligijnaPomorzan...,s.365-367.
