Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ZałożycielWilnaitwórcapotęgilitewskiej,wielkiksiążę
Giedymin(rządziłodroku1316do1341),umierając,podzielił
państwopomiędzysynów,którychmiałsiedmiu.Może
toprzypominaćtestamentKrzywoustego,aletylkozpozoru.
Różnicagłównainiezaprzeczalnapoleganatym,żeKrzywousty
żyłdwieścielatwcześniej.Apozatym:polskiksiążęusiłował
zabezpieczyćtestamentautorytetemsamegopapieża,
rozporządzałziemiamiwyłączniepolskimiikatolickimi,toznaczy
mającymisilnyzwornikwpostacijednegodlawszystkich
arcybiskupstwa.NaLitwie–dwawiekipóźniej–Giedyminowicze
przeznaczenidorólgłównych,Jawnuta,OlgierdiKiejstut,
pozostaliprzypogaństwie,resztaprzyjęłaprawosławie.Tylko
Jawnutawładałziemiamiczystolitewskimi,OlgierdiKiejstut
litewskimiorazruskimi,innipanowalinadszczerąRusią.
Jeszczejednacharakterystycznainiezmiernieważnacecha
Giedyminowegopodziału:każdyzespadkobiercówmiałinnego
wrogazewnętrznego.DlaJawnutybylitoKawalerowieMieczowi,
dlaKiejstutaKrzyżacyiMazowszanie.OlgierdpatrzyłnaRuś
północnąiwschodnią,Koriatnapołudniowo-wschodnią,
NarymuntnaTatarówiLubartnaPolskę(pierworodnego,
Moniwida,któryzmarłpodobnorokpoojcu,możnapominąć).
Takistanrzeczyoznaczałniepokójnawszystkichfrontach,jakie
tylkomogłyistnieć,okrążenieprzezwieniecwrogów.
ZwierzchnikiemcałegopaństwawyznaczyłGiedyminnie
najstarszego,lecznajmłodszegozeswychsynów,Jawnutę,
któremuprzekazałsamoWilno.W1344roku,zimą,Kiejstut
zaskoczyłgownocy,pochwyciłiosadziłwwięzieniu.Pokilku
miesiącachJawnutauciekłzzamknięciaiprzezSmoleńsk
pośpieszyłdoMoskwy,gdzieprzyjąłchrzestprawosławnyoraz
imięIwana.
Raczejwątpliwe,czywspółcześnizwrócilipilniejsząuwagę
natenwypadek.Dlanas,którzypatrzymyzperspektywy
sześciusetlat,urastaondomiaryprawiesymbolu,ajuż
conajmniejdoniosłejzapowiedzi.Zwłaszczajeślicofniemynieco
tokopowiadaniaiwspomnimyotym,cosięwydarzyłotrochę
wcześniej,jeszczezażyciaGiedymina.
W1335rokuwojskawielkiegoksięciaMoskwy,Iwana
zprzydomkiemKalita,uderzyłynapogranicznegródkilitewskie
OsieczeńiRiasnę,zdobyłyjeispaliły.Wspomnianefortalicje
