Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wstęp:literaturaobozowa
27
SłowińskiegoDwaobliczaobozowejliteratury,napisanymw1941rokuwofla-
gu54.Literaturatraktującaoobozachjenieckichjestwcaleobszerna,mieszczą
sięwniejzarównotworzonewobozachwiersze,jakidziełabyłychjeńców,na
przykładopowiadaniaStanisławaZielińskiegoczyWspomnieniastarobielskieJó-
zefaCzapskiego55.Możnabyteutwory,abynieczynićzamętu,nazwaćliteratu-
rąjeniecką,takjakuczyniłtojeniecErykZielińskiwszkicupodtakimwłaśnie
tytułemz1940roku56.Innarzecz,żemianemjeńcówokreślanotakże,zwłasz-
czawlatachdrugiejwojnyświatowejitużpojejzakończeniu,więźniówobozów
koncentracyjnych;dziśjednakvjeńcem”jestprzedewszystkimżołnierz.Istotne
jestrównieżto,żewczasiedrugiejwojnyświatowejniektórzyjeńcybylimasowo
eksterminowani,takżewobozach.NaprzykładSowieciwymordowali,wKaty-
niuiinnychmiejscach,polskichjeńcówwojennych,przetrzymywanychwcze-
śniejwobozach(jenieckich).Sowieccyjeńcywojenniginęlimasowo,wskutek
głoduichorób,wprowizorycznychobozachjenieckich(zwłaszczawpierwszej
faziewojnyniemiecko-sowieckiej)57,ginęlitakżewobozachkoncentracyjnych
iwobozachnatychmiastowejzagłady,zwłaszczagdybylipolitrukamilubŻydami.
AzatemwspomnienieporucznikaAleksandraPeczorskiego,rosyjskiegoŻyda,
dowódcypowstaniawSS-SonderkommandoSobibor,zatytułowanePowstanie
wSobiborze58,należyzarównodoliteraturyjenieckiej,literaturyobozowej,jakili-
teraturySzoa.Aprzecieżnienależyzapominać,żeoprócztypuuwięzienia,jakim
jestobóz,istniałyteż-rzecmożna-klasycznewięzienia,stądistniejevliteratura
więzienna”(np.RozmowazHistoriąWładysławaBroniewskiego,Stojedenaście
dniletarguAdamaGrzymały-Siedleckiego,MuryHebronuAndrzejaStasiuka)59.
54JózefSłotwiński,Dwaobliczaobozowejliteratury,vZadrutami”[Arnswalde
Oflag]1941,nr1,s.7-8.
55Drutopasałwkrąg.Antologiapoezjijenieckiejzlat1939-1945,wybór,oprac.
iwstępRóżaBednorz,Łambinowice1984;StanisławZieliński,Dnomiski,Muzeum
MartyrologiiiWalkiJeńcówWojennych,KiW,Warszawa1949;JózefCzapski,Wspo-
mnieniastarobielskie,OddziałKulturyiPrasy2.Korpusu,[b.m.wyd.]1944.Zob.też:
PrzemysławSłowiński,Polskaelitawniemieckiejniewoli.OjeńcachiOfaguIICWolden-
bergwmonografach,vJęzyk.Religia.Tożsamość”2016,nr1,s.201-216.
56E[ryk]Zieliński,Literaturajeniecka,vZadrutami”[ArnswaldeOflag]1940,
nr8,s.6-7.
57LiterackimechemtegojestsłynnywierszWisławySzymborskiejObózgłodowy
podJasłem(w:taż,Sól,PaństwowyInstytutWydawniczy,Warszawa1962,s.25-26).
58A[leksandr]Peczorski,PowstaniewSobiborze,przekł.AnnaKubiak,vBiuletyn
ŻydowskiegoInstytutuHistorycznego”1952,nr1,s.3-45(wyd.oryginalne,rosyjskie:
А[лександр]Печерский,ВосстаниевСобибуровскомлагер,Ростиздат,Ростов-на-До-
ну1945).
59WładysławBroniewski,RozmowazHistorią,w:tenże,Bagnetnabroń.Poezje1939-
1943,Wdrodze,Jerozolima1943,s.11-12;AdamGrzymała-Siedlecki,Stojedenaściedni
