Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
ROZDZIAŁI
RUCHSPÓŁDZIELCZY
IIDEEKOOPERATYZMU
1.Narodzinyirozwójruchuspółdzielczego
naziemiachpolskich
1.1.Zachodniekorzenieruchuspółdzielczego
Spółdzielczośćjestformąstosunkówmiędzyludźmipowstałąwkapi-
talistycznymsystemiegospodarki.Pogarszającesięwrazzrozwojemkapitaliz-
muwarunkimaterialneludziżyjącychzpracynajemnejstałysiębodźcemdo
tworzeniazrzeszeńspożywcówuproguXIXwieku.Byłatopróbaobronyprzed
wyzyskiemsilnegokapitałuhandlowego.Powstawałyonenajpierwwkrajach,
gdziekapitalizmrozwinąłsięnajlepiejinajszybciejorazprzybrałnajostrzejszą
formę,czyliwkrajachEuropyZachodniej.Obokspółdzielczościspożywców
tworzyłasięspółdzielczośćpracy,mieszkaniowa,atakżeodnoszącasiędo
innychdziedzinżyciaekonomicznego,spółdzielczośćkredytowa,zaopatrzenia
izbytu.
OjczyznąspółdzielczościspożywcówbyłaAnglia,wktórejjużpodko-
niecXVIIIwiekuzaczęłypowstawaćpierwszespółdzielnie,natomiastspół-
dzielczośćkredytowanajlepiejrozwinęłasięwNiemczechwpołowieXIXwie-
kuAnglianajwcześniejweszłanadrogęrozwojukapitalizmu,któryprzyjąłtam
najbardziejnieprzyjemnądlasiłynajemnejformę.Nicdziwnegozatem,że
trwającydługielata30.i40.(zkrótkimiprzerwami)kryzysgospodarczy,któ-
regoskutkiembyłpowszechnygłódrobotnikówiwieśniakóworaztowarzyszą-
cemunadużyciaprzydystrybucjiisprzedażydóbr,zrodziłpotrzebęobrony.
Jednaktrzebapodkreślić,żeangielskamyślspółdzielczapierwszejpolowy
XIXwiekurozwijałasiępodsilnymwpływemdziałalnościRobertaOwena.
W1831rokuodbyłsiętampierwszykongresspółdzielczy.
