Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Wódzuważa:[…]HJeślion[JarosławKaczyński]przegra,PiSpoprostuznikniezescenypolitycznej”)
HВnr14,19.04.2010,s.41.
Funkcjęśrodkówwartościującychpełniąnajczęściejśrodkileksykalne–rzeczowniki(зрелость
!dojrzałość!,ошибка!błąd!),przymiotniki(триумфальный!triumfalny!,ошибочный!błędny!),
przysłówki(самостоятельно!samodzielnie!,грубо!ordynarnie,pogrubiańsku!),czasowniki
(нормализоваться!unormowaćsię!,винить!winić,obwiniać!),związkiwyrazowe(живаялегенда
!żywalegenda!,подлитьмаславогонь!dolaćoliwydoognia!)imetafory.Tymostatnimchciałabym
poświęcićkilkauwag.Metaforastałasiępodkoniecubiegłegowiekuprzedmiotembadań
lingwistycznych(Dobrzyńska1994:5).Momentemprzełomowymwjejrozumieniustałysiębadania
G.LakoffaiM.Johnsona,którzyprzedstawiająmetaforęwujęciukognitywistycznym(2003).
Kognitywiścirozróżniająmetaforykonwencjonalneiwyobrażeniowe(twórcze).Wopisie
uwzględniłammetaforytwórcze,którestanowiąefektdziennikarskiejwyobraźnijęzykowej,typu
«Анаконда»подкислымсоусом!Anakondawkwaśnymsosie!(Hr,24.06.2016).Wzięłampod
uwagęporównania,atakżepytaniaretoryczneizdaniawykrzyknikowe,którewyrażająemocje
nadawcyimająfunkcjęwartościującądodatniąbądźujemną(por.Laskowska1993,s.97).Por.
байкеркакнаследникнарода-победителя!motocyklistajakospadkobiercanarodu-zwycięzcy!(Hr
nr89,29.04.2015,s.2);Почемутак?Зачто?Pадичего?!Dlaczegotak?Zaco?Poco?!(Иnr63,
12.04.2010,s.6);Варшава:прочь,диктатор!!Warszawa:Preczzdyktatorem!!(Pr18.12.2016).
Rzadziejfunkcjęwartościującąpełniąśrodkisłowotwórcze,por.prefiksyанти-(антирусский
!antyrosyjski!),без-(безответственность!nieodpowiedzialność!),не-(неправильный!błędny!),
нео-(неоимперский!neoimperialny!).Jeszczerzadziejwfunkcjiaksjologicznejwystępująsufiksy,
por.sufiksy:-чик(лейтенантчик!poruczniczek!),-ина(азиятчина!azjatczyzna).Wexpressivum
лейтенантик!poruczniczek!formant-икmafunkcjęnegatywną:Частоприводят«Конармию»
Бабеля–онописывает,какказакиразрубилибедногопольскоголейтенантчика.!Często
przytaczasięHKonnąarmię”Babla,któryopisuje,jakKozacyporąbalibiednegopolskiego
poruczniczka!.(Иnr83,16.05.2011:5).
Funkcjęwartościującąpełniąrównieżśrodkiskładniowe:jeślipartykułaprzeczącaне-!nie!wystąpi
przygłównymskładnikuzdania(orzeczeniu),zmieniajegoznaczenienaprzeciwstawne,por.:
"Трагедия,котораяслучиласьунасподСмоленском,неоставиларавнодушнымникого.
!Tragedia,którazdarzyłasięunaspodSmoleńskiem,niepozostawiłanikogoobojętnym!(Иnr68,
19.04.2010,s.6).ПроехатьвЕвропуколоннойубайкеровнеполучилось.[PrzejechaćdoEuropy
kolumnąmotocyklistomsięnieudało!(Hrnr89,29.04.2015,s.2).
Wfunkcjiaksjologicznejmogątakżewystępowaćniektórezdaniawspółrzędniezłożone
przeciwstawne,przyczymjednoznichmaznakwartościowaniaHplus”,adrugie!minus”(Puzynina
8
