Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
emigracjipracowali,przynajmniejnapoczątku,wsektorachniewymagającychtakwysokichkwalifikacjii
nieoferującychodpowiadającychtymkwalifikacjomzarobków(por.np.Trevena2010).Dysponujemydość
szczątkowymi,wyrywkowymidanyminatematemigracjiuczonychpochodzącymizraportunatemat
mobilności(wewnątrzkrajowejizagranicznej)tejkategoriipracowników,przedewszystkimwlatach
1994-1996(Hryniewicz,Jałowiecki,Mync1997).Migracjezagranicznedominowałynadwewnętrznymiw
latach1981-1984(stanwojennyijegokonsekwencje),apotemtepierwszezmniejszyłynatężenie,a
zwiększyłyjetedrugie(ibid.:56).Winteresującymautorówokresiecałkowityodpływpracowników
naukowych(emigracjaiinnekierunkimobilności)malał.Wyjeżdżalizagranicęprzedewszystkim
biologowieifizycy,aleteżlekarzeiprzedstawicielenaukrolniczych.Spadałaliczbaemigrujących
matematykówiinformatyków.Pojawilisięwwiększejliczbieemigrującyreprezentancinaukspołecznych,
którzyterazstanowili20%całejfalimigracyjnej(ibid.:58-59).UczeniwyjeżdżaliprzedewszystkimdoUSA
(okołojednejtrzeciej),apotemdoNiemiec(okołojednejsiódmej).Innekierunkibyłyznaczniesłabiej
reprezentowane(ibid.:60-61).
PojawiłosięciekaweiważnezjawiskoHmasowych”migracjiedukacyjnych.PawełKaczmarczykzwraca
uwagęnato,żenapływstudentówcudzoziemskich(októrymbędziemowazachwilę)niejestwstanie
zrekompensowaćtejczęściutratystudentów,któraspowodowanajestwyjazdamiPolakównastudia
zagraniczne.HW2012roku43tysiącepolskichobywatelibyływtrakciestudiówzawodowychi
magisterskichwinnymkrajuczłonkowskimUE.Najwięcejstudentów(17,9tysięcy)zapisanychbyłona
uniwersytetywWielkiejBrytanii.ObywatelepolscytradycyjnielubiliteżstudiowaćwNiemczech(10,6
tysięcy)”(2015:39).
projektówipublikacjiOśrodkaBadańnadMigracjami(OBM)UniwersytetuWarszawskiego-Okólski2010;
nieoczywista.Polskajakokrajimigracji,którzywpublikacjitejzajmująsięprzypadkiemPolakijakoHkraju,
który,odwołującsiędokoncepcjieuropejskiegocyklumigracyjnego,znajdujesięwbardzowstępnejfazie
procesuprzekształcaniasięzkrajuemigracjinettowkrajimigracjinetto.Nieulegajednocześnie
wątpliwości,żezarównowdyskursiepublicznym,jakiwliteraturzemigracyjnejPolskajestprzedstawiana
ianalizowanaprzedewszystkimjakokrajwysyłającymigrantówdoróżnychpaństwlubjakokraj
tranzytowy,aniejakopunktdocelowydlacudzoziemcówzinnychkrajów”(Górny,Grabowska-Lusińska,
Lesińska2010:15-16).
NiezbędnywydajesięnamobszernycytatzsyntetycznegoopracowaniaautorstwaMarkaOkólskiego
odnoszącegosięokresuod1990-2010,adotyczącycudzoziemców,którzyuzyskaliwPolscezezwoleniena
pracę:HDoniedawna[...]uzyskaniegobyłojedynym[...]sposobemnalegalnezatrudnienie
przebywającegoczasowocudzoziemca.Liczbazezwoleńwydanychwskalirokusystematycznierosła:od
początkowej3tysięcyw1990r.,11-13tysięcywśrodkulat90.,16-17tysięcywkońcutamtejdekady,
wreszciedo25tysięcyw2002r.Od2003r.występujespadek,aw2006r.odnotowanojedynie12tysięcy
zezwoleń[...].Niestetyliczbytenieodzwierciedlająanifaktycznychstrumieni,aniteżzasobów
pracownikówcudzoziemskich”(2010:42-43).Znacznaczęśćzezwoleńdotyczyłabardzokrótkiegoczasu,
niemalcodrugieznichbyłoodnowieniemzezwolenia.Mimobrakumożliwościprecyzyjnychoszacowań,
piszedalejOkólski,Hwydajesię,żeHprawdziwa”[...]liczbajestbardzoniewielkajaknastandardy
europejskie.[...]WporównaniudowiększościkrajóweuropejskichPolskanależydokrajówonajmniejszej
obecnościcudzoziemcównakrajowymrynkupracy”(ibid.:43).Ułomny,dotegonajprawdopodobniej
znaczniezawyżony,wskaźnikudziałulegalnychimigrantówekonomicznychwcałkowitejliczbie
zatrudnionychwPolsceto,zdaniemuczonego,0,1%,czylijednapięćdziesiątaprzeciętnegopoziomuw
UniiEuropejskiej.Imigrantówtychmożnapodzielićnatrzygrupy.PierwszatotrzykrajeEuropy
Wschodniej:Białoruś,RosjaiUkraina.DrugatokrajeZachodu:Francja,Niemcy,USA,WielkaBrytaniai
Włochy.TrzeciatokrajeAzji:Chiny,Indie,KoreaPołudniowa,TurcjaiWietnam.HOkołoroku2000
pozwolenianapracęudzieloneobywatelomtych13krajówstanowiłyponad70%wszystkichpozwoleń,
przyczymudziałsamychobywateliUkrainywynosił13-14%”(ibid.:43).
Wedługspisuludnościzroku2002cudzoziemcówzamieszkałychwPolscebyło40tysięcy,wtym
urodzonychzagranicąprawie30tysięcy,adeklarującychniepolskąnarodowość-25,7tysiąca.Prawie
445tysięcyrezydentówPolskimiałoobywatelstwozarównopolskie,jakiinnegokraju.Wyższe
wykształceniemiałoprawie10%polskich(rodzimych)mężczyznpowyżej15.rokużyciai11%polskich
kobietwtymsamymwiekuoraz38%mężczyznstałychrezydentów(i46%przybyłychpo1988roku)oraz
odpowiednio28i36%kobietstałychrezydentek(ibid.:51-52,66).Spispowszechnyz2011roku(GUS2013:
81-82)pokazuje,żesytuacjazmieniłasiętylkonieznacznie.Osóbzobcymobywatelstwemjestobecnie
14
