Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Formyprereportażowewwydawnictwachokresuzaborów
plebiscytunarodowościowegonaPowiślu,WarmiiiMazurach,ukazałsięwtym
samymrokuwdziennikuflRzeczpospolita”iwydanymprzezJakubaMortko‑
wiczapublicystycznymzbiorzeInterarma(1920)20.Zdarzałysięjednakteksty
reportażowe,którychedycjezwartepojawiałysięnawetkilkadziesiątlatpopra‑
sowympierwodruku.DobrątegoilustracjąsąKartkizpodróżyPrusa,uznane
przezSztachelskązaflrodzajreportersko-felietonistycznychrelacji,tworzących
jedenzwieluwariantówXIX-wiecznegopodróżopisarstwa”21.Publikowaneod
latsiedemdziesiątychXIXwieku,najpierwwflKurierzeWarszawskim”,potem
wflKurierzeCodziennym”,zostałyprzedrukowanewdwutomowymwybo-
rzepismautoraLalkidopierow1950roku,nakłademwydawnictwaKsiążkaiWie-
dza(KiW).
Przytoczoneprzykładyprowadządowniosku,żepowszechnewewspółczesnej
Polscezjawiskowspółistnieniaprasowychiksiążkowychedycjireportażybyło
nagminnątendencjąjużwokresiezaborów.Relacjętędeterminowałanietylko
wspomnianawcześniejpraktykałączeniaczynnościdziennikarskichiliterackich,
lecztakżespecyfikaówczesnegoruchuwydawniczego,którynaprzełomieXIX
iXXwiekuogniskowałsięgłówniewzaborzerosyjskim,akonkretniewWar‑
szawie22.Charakteryzującwydawnictwafunkcjonującepo1863rokuwstolicy
KrólestwaPolskiego,StanisławBurkotzauważa:
Pamiętaćmusimy,żeniedasięprzeprowadzićwyraźnejliniipodziałumiędzyówcze‑
snymczasopiśmiennictwemwarszawskim(zwłaszczamagazynamitygodniowymi
wrodzajuKłosówczyTygodnikaIlustrowanego)afirmamiwydawniczymi.
CechąznamiennądziałalnościfirmwydawniczychwWarszawiebyłoichścisłepowią‑
zaniezczasopiśmiennictwem.Itak:Lewentalbyłrównocześniewłaścicielemiwydawcą
Kłosów,TygodnikaRomansówiPowieściiŚwitu;Unger–Tygo‑
dnikaIlustrowanego,BiesiadyLiterackiejiWędrowca;Glücks‑
berg–Bluszczu;Orgelbrand–TygodnikaPowszechnegoiWieńca23.
20SzczegółowąanalizętegotekstuicałegozbioruksiążkowegoprzeprowadzaAndrzejKa‑
liszewski,uznająctendencyjnośćiestetyzacjęzakluczowecechyreportażowegodorobku
Żeromskiego.Zob.A.Kaliszewski:HybrydyczneiHliryzowane”reportażeStefanaŻeromskiego.
flZeszytyPrasoznawcze”2009,nr3/4,s.121–141.
21J.Sztachelska:HReporteryje”…,s.53.
22Zob.C.Ożarzewski:Zarysdziejówksiążkiiksięgarstwa.Poznań1965,s.126,130.Należyjed‑
nakpodkreślić,żetakżenatereniepozostałychzaborówfunkcjonowaływXIXwiekuwięk‑
szewydawnictwaksiążkowe,m.in.lwowskiZakładNarodowyim.OssolińskichwGalicji
czypoznańskaKsięgarniaśw.Wojciecha.
23S.Burkot:JózefIgnacyKraszewskiawydawcy(poroku1863).flPamiętnikLiteracki”1958,z.1,
s.210.
33
