Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Reportażnapolskimrynkuksiążkido1989roku
DostrzeżoneprzezBurkotazjawiskoeksponujetakżeKmiecik,którytłumaczy,
żewWarszawieokresuzaborówfl[w]łaścicieledrukarńiczęstoksięgarzebyli
jednocześniewydawcamiksiążekiczasopism”24.JakdowodząArctiPawłow‑
ska,wlatach1878–1914warszawskieredakcjegazetmiałysięgającyprawie7%
udziałwogólnejprodukcjiwydawniczo-księgarskiej25.Fakttenpozwalawyjaśnić
przyczynępłynnegoprzenikaniaówczesnychformprereportażowychzprasy
dosektoraksiążki.Powstającenatakiejzasadziepublikacjezazwyczajsygno‑
wanonazwiskiemwłaścicieladanegopisma,jednakwniektórychprzypadkach
prozędokumentarnąwydawałyoficynyliterackiedziałającebezpośrednioprzy
konkretnejgazecie.Dobrymtegoprzykłademsąwspółtworzącepodróżniczą
tradycjępolskiegoreportażuListyzBrazyliiAdolfaDygasińskiego.Ichksiążkową
wersjęopublikowałowydawnictwoflKurieraWarszawskiego”,nałamachktórego
owekorespondencjeukazywałysięwlatach1890–189126.Do1887rokutosamo
czasopismobyłowłasnościąpotentatabranżywydawniczo-księgarskiej–firmy
GebethneraiWolfa.Jakojedniznielicznychwtymczasiewydawcówdrukowali
onidzieławnakładachsięgającychkilkutysięcyegzemplarzyi–jakzauważa
JanMuszkowski–flzdołalijużwzaraniuswejdziałalnościnawiązaćstosunki
znajwybitniejszymipisarzamiepoki”27.WwybranychokresachGebethneriWolf
wydawaliteżkilkainnychgazet,którewnajwiększymstopniuprzyczyniłysię
dorozkwitudziewiętnastowiecznychformprereportażowych.ObokflKuriera
Warszawskiego”należytuwymienićm.in.flTygodnikIlustrowany”orazflKurier
Codzienny”.
Napodstawiedokonanejcharakterystykimożnastwierdzić,żetwórczość
pierwszychpolskichreporterówrozwijałasięprzedewszystkimnagrunciewar‑
szawskiegoczasopiśmiennictwa.Sztachelskapodkreśla,żewczasachzaborów
prasaflwywierałaogromnywpływnawyobraźnięzbiorową,kształtowałagusta
iprzyzwyczajenianowejpubliczności,tworzącfundamentykulturymasowej”28.
Publikacjeprasowedocieraływięcdoodbiorcówwwiększymstopniuniżksiąż‑
ka,którawXIXwiekuuchodziłazadobroluksusowewskutekniskichnakła‑
dów,wysokichcenirzemieślniczo-chałupniczychmetodwytwarzania29.Wśród
24Z.Kmiecik:Prasawarszawskawokresiepozytywizmu…,s.15.
25Zob.S.Arct,E.Pawłowska:Wydawcywarszawscy…,s.347.
26Natematgenezytegocyklu–zob.J.Sztachelska:HReporteryje”…,s.86–88.
27J.Muszkowski:ZdziejówfrmyGebethneriWolf.1857-1937.Warszawa1938,s.59.
28J.Sztachelska:Reportaż.Zhistoriigatunku…,s.156.
29Zob.B.Bieńkowska,H.Chamerska:Zarysdziejówksiążki.Warszawa1987,s.268.
34
