Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
22|BadanianadstarożytnymEgiptemwPolsce
możeto,żeBibliaprzedstawiałaEgiptfaraonówwnegatywnymświetle-jako
miejsceuciskuŻydów(domniewoli).Wchrześcijaństwiefaraonzamieniłsię
wdiabła,któryuciskaludBoży2.Jednocześniefunkcjonowałpozytywnyobraz
Egiptu-jakomiejsca,skądrozchodziłasięwiedza,uświęconegoobecnościąJe-
zusaikolebkimonastycyzmu3.
Cywilizacjataniebudziławówczasżywszegozainteresowania,cojesttym
bardziejzastanawiające,żeśredniowiecznyEgiptniebyłdlaEuropejczykówkra-
inącałkiemobcą.OdantykufunkcjonowałytekstyfilozoficznezwaneCorpus
Hermeticus4,przypisywaneEgipcjaninowizpochodzenia-HermesowiTrisme-
gistosowi5.Doniegosięgalineoplatonicy,późniejróżokrzyżowcy,masoneria,
anawetpoganiezNewAge.Natenkierunek,widzącywstarożytnymEgipcie
nkrynicę”wszelkiejmądrościiwiedzytajemnej,jakowiodącywokresachantyku
iśredniowieczawbadaniachnegiptologicznych”wskazujeVładimirTomsinov6.
WzmiankiostarożytnymEgipciepojawiająsięwśredniowiecznychkroni-
kach7.OEgipciemówisięteżczęstowBiblii(ponad700wzmianek)i-jaknależy
sądzić-utrwalonytamobrazkrajunadNilemzupełnieludziomwystarczał.Za-
pewnejesttotłumaczonetym,żewopiniiówczesnychludziBiblia-jakodzieło
pochodząceodBoga-wyjaśniałanajbardziejskomplikowaneproblemykosmo-
logiczne,dostarczałainformacjihistorycznychigeograficznychorazpodawała
wzorypostępowania.BrakszerszegozainteresowaniaEgiptemwśredniowieczu
2
WBibleMoralisée,znajdującejsięwBiblioteceNarodowejAustrii(MS2554,fol.18v),zacho-
wałasięminiaturazok.1250rokuprzedstawiającatakąscenę.OobrazieEgiptuwśredniowiecz-
nejEuropiezob.Napp2015.
3
Zob.Scharff2007.
4
Napp(2015,s.186)uważa,żenajstarszezachowanewbibliotekachEuropyZachodniejrękopisy
pochodzązXlubXIwieku.
5
Hermes,identyfikowanyzegipskimbogiemmądrościTotem,wynalazcąpismaimatematyki,
patronempisarzy,pojawiasięjużuHerodota.ZdaniemNapp(2015,s.184)identyfikacjaTota
zHermesemnastąpiławVwiekup.n.e.,aprzydomekTrismegistospojawiasięwczasachPtole-
meuszy(uManethona).DiodorSycylijski(I,15)uznawałgozalegendarnegotwórcęcywilizacji,
aFilonzByblosjakopierwszydodajemuprzydomekTrismegistus.PiszeonimteżCyceron
wDenaturaDeorum(III,XXII).PocząwszyodAthenagorasazAten,pojawiasięrównieżwpis-
machautorówchrześcijańskich.ProblemHermesaTrismegistosaijegonaukdoczekałsięlicznych
opracowańiwzmianekwpublikacjachnaukowych-zob.np.Ebeling2007;Fowden1993.Ptole-
meuszVIII(170-116p.n.e.)wybudowałdlaniegokaplicęwKasrel-Aguz,napołudnieodMedinet
Habu,gdziekultbogaTotabyłściślezwiązanyzkultamiImhotepaiAmenhotepa,synaHapu.
PrzypisywanymuCorpuspowstałprawdopodobniewIIIlubIIwiekup.n.e.Wegipskiejliteratu-
rzedemotycznejzachowałsiędatowanynaczasyrzymskiepapirus(Pap.BM604)zutworemoSi-
-Usire,mędrcu,którypotrafiłczytaćksięgibezichotwierania(zob.Lichtheim1973,s.123-151,
polskiprzekł.Andrzejewski1958,s.271-294).
6Tomsinov2004,s.13.
7Zob.Napp2015.
