Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
34|BadanianadstarożytnymEgiptemwPolsce
Zwracauwagęto,żewprzeciwieństwiedoMaciejaStryjkowskiego,Otwi-
nowskiniepotraktowałumieszczonychnaobeliskuznakówjakopisma(ncha-
raktery”),aletylkojakorodzajornamentu(nfigury”).Wówczasbyłotodosyć
powszechne.
ZapierwsząpolskąpróbęskreśleniazarysudziejówstarożytnegoEgiptu
należyzcałąpewnościąuznaćwydanąwKrakowieKronikęwszystkiegoświata
MarcinaBielskiego(1495-1575).PracaBielskiegocieszyłasięsporymzaintere-
sowaniem,copotwierdzająjejwielokrotnewznowienia56.Głównym,choć-jak
należysądzić-niejedynymźródłemwiedzyostarożytnymEgipciedlaBielskie-
gobyłaBiblia.WksiędzepierwszejstarożytnemuEgiptowipoświęciłonwca-
łościażdwarozdziały(OEgipcieyScytieyiPrawaEgipskichludziiakiebyły).
NatomiastwrozdziałachpoświęconychJózefowi(OJozephiesynuJakobowym)
iMojżeszowi(OMoiżeszu),niejakoprzyokazjiomawianiażyciorysówswych
bohaterów,Bielski,mimochodemwspominaoEgipcie,wyraźniejednakogra-
niczającsiędowiedzyzBibliizaczerpniętej.Dodatkowymźródłeminformacji
oprzeszłościtegokrajubyłydlaniegorównieżpismaojcówKościoła57.
Wydajesię,żeznałteżdziełaprzynajmniejniektórychautorówanty-
cznych58,azapewneteżrozprawywspółczesnychsobieuczonych.WKronicenie
uznałmonarchiiegipskiejzanajstarszą;tupierwszeństwoprzyznawałAsyrii.
Chociażwymieniłimionawielufaraonów,niekiedymocnozniekształcone,to
niewieleonichpotrafiłpowiedzieć.JegozdaniempierwszymwładcąnadNilem
byłSores59lubnChamyzes,trzecipotomekChamów”60,adopieroponimnatron
56
WznawianawKrakowiewlatach:1551,1554,1564,1597.
57Wyraźniewymieniaśw.Hieronima(331-420).
58PrzyopisienarodzinMojżeszacytujeżydowskiegohistorykaJózefaFlawiusza(37-100n.e.).
59
ZdaniemManethona(fr.14)jesttopierwszywładcaIVdynastiiSnofru,panującywedługnaj-
nowszychustaleńwlatach2639/2589-2604/2554p.n.e.OSorosiejakotwórcyzjednoczonegopań-
stwapisałjeszczePikulski(1763,s.160).Chcączachowaćjednolitądatacjęwswejpracyitymsa-
mymuniknąćkażdorazowejdyskusjinaddługościąrządówposzczególnychfaraonów,korzystam
zchronologiiegipskiejustalonejprzezJürgenavonBeckeratha(1997),któramimoniedociągnięć
pozwalaprzynajmniejorientacyjniestworzyćjednolitysystemchronologiczny.Takjestrównież
wprzypadkuSnofru,mimobadańprzedłużającychjegopanowaniez24nawetdo48lat(zob.Sta-
delmann1987,którywyznacza25-48lat,lubKrauss1996,s.48-50,określającyjegopanowanie
natrzydzieścikilkalat).Oriechov(2014,s.112)sądzi,żewładcatenpanowałtylko24lata(24.rok
spisubydłato24.rokpanowania).Chciałbympodziękowaćwtymmiejscudr.AndrzejowiĆwie-
kowizazwróceniemiuwaginaaspektdługościrządówSnofruiinnychfaraonów.
60
ZapewneChamoïs,14.władcawedługprzypisywanejManethonowiKsięgiSothisowej(za:
Syncellusem,s.179)panował12lat.ByćmożejesttogreckaformaegipskiegoimieniasynaRam-
zesaII-kapłanabogaPtahawMemfis-Chaemwaset(eg.baimwAst).Zob.Griffith1900,t.II,
nr2.
