Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
26
Zarysproblematykibadawczej
podczasstypy72.Nieprzypadkowowięczesferąjedzeniamiałyzwiązekróżne
funkcjemagiczneiprzesądy.Niegdyśuważano,żegdyniezamężnadziew‑
czynazjeostatniąporcjępotrawylubdeseruzestołu,zostaniestarąpanną73.
Wedługdawnegozwyczajurozpowszechnionegonaziemiachpolskich,płod‑
nośćmiałozapewnićnowożeńcomjabłko,któreswacinyprowadzącepannę
młodądołożnicykroiłynaproguispożywały,abypożycieprzyszłychmał‑
żonkówwydałoowoc(potomstwo)74.USłowianwschodnichsposób,wjaki
panmłodyspożywałbliny,pozwalałsądzićoniewinnościbądźnieuczciwości
kobiety.Mążprzełamywałblin,przegryzałjegośrodek,odkładałnastos,od‑
mawiajączjedzenia,alboczęstowałnimteściową,wsytuacjigdyżonanie
dochowałaprzedmałżeńskiejczystości75.
Jeślinatomiastchodzioniektóresomatycznenzwiastuny”konsump‑
cji,wartowtymmiejscuodnotowaćprzesądznanyjakonswędzenienosa”
(чешетсянос),któredlaRosjaniUkraińcówjestzapowiedziąpiciaalkoho‑
lu76.WedługSłownikarosyjskichgestówimimikiAłłyAkiszynejiHiroko
Kano,kiedynчешетсякончикноса,тоегопочeсываютиговорят:»Кчему
этоносчешется?Наверное,квыпивке«”77.
Gdyzestołuspadawidelecczyłyżka,Polacyzazwyczajmówią:Przyj‑
dziektośgłodny;Ktośprzyjdzie!;Przyjdągoście!;Czterechgłodnychidzie!78.
Sątowypowiedziregularnieodtwarzanewstereotypowychsytuacjach,po
częścibędącewyrazemwiarynadawcywnadprzyrodzonezwiązkimiędzy
zjawiskami,apoczęścimającecharakterkonwencjonalny.Zbliżonąfunk‑
cjęmogątakżespełniaćniektórezwrotyparemiologiczne.Znaneprzysłowie
72Zob.Праздничнаякулинария,обычаизастолья.В:Русские.Pед.В.А.Александ‑
ров,И.В.Власова,Н.С.nолищук.Москва1997,s.385.
73Zob.I.Podlaska,M.Krogulska:Kuchnia.W:Eaedem:Przesądy.Warszawa2009,
s.75179.
74Zob.B.Ogrodowska:Zwyczaje,obrzędyitradycjeł,s.68.
75Zob.Славянскиедревности.Этнолингвистическийсловарь.Т.1.Pед.Н.И.Тол‑
стой.Москва1995,s.1941195.
76Zob.O.Leszczak:Lingwosemiotycznateoriadoświadczenia.T.2:Doświadczeniepo‑
toczneajęzykowyobrazświata.Kielce2009,s.194.
77А.А.Акишина,Х.Кано:Словарьрусскихжестовимимики.Москва2010,s.174.
WielepodobnychprzesądówzostałoutrwalonychnakartachpowieściIwanaGonczarowa
Obłomow:1Ачтожеэтозначит,кончик-точешется?[ł]1Врюмкусмотреть.Ато,
какэтоможно:покойник!1Всепутаю!1сказалИльяИванович.1Гдетутупомнить:
тосбокуносчешется,тосконца,тоброви…1Сбоку,1подхватилаПелагеяИвановна,
1означаетвести;бровичешутся1слезы;лоб1кланяться;справойсторонычешет‑
ся1мужчине,слевой1женщине;ушизачешутся1значит,кдождю,губы1цело‑
ваться,усы1гостинцыесть,локоть1нановомместеспать,подошвы1дорога…
[ł]1Вототчегокончикносачесался!1живосказалаПелагеяИвановна.1Будете
питьводкуипосмотритеврюмку.И.A.Гончаров:Обломов.Москва1985,s.1281129.
78PrzytoczoneprzykładypochodzązankietprzeprowadzonychprzezAleksandraKikle‑
wicza.Zob.A.Kiklewicz:Podstawyskładnifunkcjonalnej.Olsztyn2004,s.249.
