Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Naukispołeczneisztukawkrajuperyferyjnym-wprowadzenie
9
naukowej,czyteżjejczęści,rozumianychjakopolaspołeczne.Chodzirównież
oewolucjętychpól,zarównowewnętrzną,jakizewnętrzną,azatemzmiany
ichrelacjiwobecinnychpól.Przystosowaniutakiegoujęciawskazanejestwięc
wszczególnościuwzględnieniestrukturyirolipolawładzyjakokluczowego
elementuanalizykażdegopolaspołecznego,azwłaszczapólposzczególnych
dyscyplinnauki.ZtakimteżzałożeniemtomtenotwieraartykułTomasza
Zaryckiegobędącypróbązarysowaniadynamikirozwojupolskiegopolawładzy
naprzestrzenitego,comożnanazwaćDdługimXXwiekiem”.
Wreszcieważnymaspektemproponowanegotuspojrzeniajestodwołanie
siędoparadygmatutzw.historiiglobalnej,czylinowychujęćanalizyprocesów
historycznychwperspektywiewielkichstruktur(Gerasimoviin.2005;Go,
Lawson2018;Iacobiin.2019).Sątoprzedewszystkimstrukturyimperialne,
atakżeinnewielkowymiarowestrukturypolityczneczygospodarcze,które
tworząkluczowekontekstydlaanalizydynamikirozwojutakichbytówjakpań-
stwanarodoweczyregiony.WnaszejczęściEuropyogromneznaczeniemiały
oczywiścierozpaddwóchimperiów,którekontrolowałyjąwokresieIwojny
światowej-austriackiegoirosyjskiego,aponadtoporażkaNiemieciichglo-
balnychambicji,jakanastąpiław1918r.Naprocestenmożnajednakpatrzeć
równieżwperspektywiedługiegotrwania,analizująctendencjedezintegracyjne
wposzczególnychimperiach,począwszyodkońcaXIXw.Analizatakichproce-
sówuwzględniającakontekstogólnoimperialnydajeniezwykleciekawewnioski
takżedlabadańdynamikikonkretnychpólnarodowych,zwłaszczazaśpowstania
narodowychpólwładzy.Dowodzitegom.in.studiumWiktoraMarcapomiesz-
czonewprezentowanymtomie.Proponujeonspojrzenienadynamikęprocesów
politycznychispołecznychnaziemiachpolskichwidzianychjakoDimperialne
pogranicze”.Szczególnąuwagę,takjakwewcześniejszejswojejpracy(Marzec
2020),poświęcaautorinterpretacjomrewolucji1905r.Odwołujesięonjed-
nocześniedolicznychnieoczywistychujęć,któremożnanazwaćglobalnymi,
innychważnychmomentówwhistoriiPolskilat1905-1920.
Bardziejsystematycznejanaliziewybranychpunktówzwrotnychwpolskich
dziejachjestpoświęconytekstTomaszaWarczoka.Przybliżaonwszczególności
dwamomentyprzesileniaspołeczno-politycznegowpolskiejhistorii:końcówkę
lat30.orazwydarzeniaroku1968.Odnoszącsiędostrukturalnejanalizypól,
badaczpokazuje,jakwytłumaczyćówczesnekampanieantysemickie.Jestteżta
praca,jakiinnetupublikowane,próbązglobalizowanejanalizyprzełomowych
momentówhistorycznych,zwłaszczazaśtych,któredotejporyopisywano
główniezperspektywykrajowejjakowydarzeniatylkozhistoriinarodowej.
Autorzytomuwskazująwięcmożliwośćspojrzenianawydarzenianaziemiach
polskichznowych,szerszychperspektyw,któreodwołująsięjednocześnie
dodośćdobrzeokreślonychramteoretycznychiempirycznych.Wtakichuję-
ciachmożnamówićoDglobalnymroku1905”czyteżDglobalnymroku1968”,
atakże-jakpiszem.in.MałgorzataFidelis(2013)-oDglobalnychlatach60.”
jakokontekściedanegookresubadanegowPolsce.Bardzoużytecznymnarzę-
