Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
wstęp
|
11
Rosji.ByłyzatemwpewnymsensiebardziejWrealistyczne”odopi-
niiWzdroworozsądkowych”obserwatorówrzeczywistościsowieckiej.
JakomottopierwszegoesejuUpiorówrewolucjiwykorzystałHerling
słowamarkizadeCustine’a,którypisałoRosjimikołajewskiej:
WŻyciespołecznewtymkrajujestpermanentnąkonspiracjąprze-
ciwprawdzie.Tam,ktoniedajesięokłamaćuchodzizazdrajcę”13.
Przepięknykomentarzautorskidotejwypowiedzistanowiłysłowa
nakońcueseju,wktórychGrudziński,doceniającbystrośćobser-
wacjifrancuskiegomarkiza,stwierdziłjednakże,iżdobrzedziała-
łotylkojednojegooko.WByłojeszczezawcześnie,byzaostrzyło
siętakżedrugieiujrzałopodpowierzchniąkrajpodziemny,wktó-
rymżyciespołecznejestpermanentnąkonspiracjąwobroniepraw-
dy”14.AutorListówzRosjitegoniedostrzegł.InaczejHerling–
patrzyłonnaRosjęsowieckądwojgiemoczu,byćmożenawet
szczególniewyostrzałspojrzenienaWkrajpodziemny”,Wrewolucjo-
nistów”,Wwrogówporządku”walczącychzoficjalnymkłamstwem.
PodobnieCzapski,wniecomniejszymzakresiezaśVincenziWat.
IdziękitemumoglipolscypisarzeWbałamucić”emigrantówinie-
licznychczytelnikówkrajowychnadziejązmianwimperium.Trudno
przytymniewyrazićpodziwu,żeowewizjeWinnej”,niesowieckiej
Rosji,którewydawałysiępolitycznymawanturnictwem,Czap-
skiiHerlingzaczęligłosićponadpięćdziesiątlattemu,gdy
bardziejrealneiprawdopodobnezdawałosiębyćzrealizowanie
antyutopiiZamiatinaiOrwella.
***
Wksiążcetejprzyjąłemzasadęindywidualnegopodejściado
pisarzy.Jejkonsekwencjąjestpoetykaszkicudoportretu,pozwa-
lającapołączyćanalizętwórczościkonkretnegoautorazwychwy-
ceniemWrosyjskich”rysównajegowizerunku.Metodatakadaje
szansęinnegospojrzenianatwórczośćpisarzyjużznanych,pozwa-
laprzybliżyćautorów,którzyniedoczekalisięjeszczenależnegoim
miejscawhistoriiliteratury,atakżeumożliwiawyciągnięciezmro-
kówniepamięcitych,którzyzginęlinietylkozhoryzontuczytelni-
czego,alenawetbadawczego.Próbujędowieść,żeWrosyjskipro-
blem”ukażdegoztychpisarzyodgrywaniezwykleistotnąrolę
