Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
2.2.Cechykonstytucjijakoustawyzasadniczej
49
łościowych(Austria)lubzmianpostanowieńnajważniejszych(Litwa),czasemtylko
wsytuacji,gdyzażądategookreślonagrupadeputowanychlubwyborców(Włochy).
Ad2.Niektórekonstytucjeustanawiająkilkaprocedurswojejzmiany.Pro-
cedurytemogąmiećcharakterrozłączny,wzależnościodsytuacji.Najbardziej
typowejestodróżnieniezmianykonstytucji(rozumianejjakowprowadzeniepoje-
dynczychpoprawekdotekstuidokonywanejwyłącznieprzezparlament)odrewizji
konstytucji(rozumianejjakozmianaocharakterzecałościowym).
Rewizjakonstytucjimożewymagaćpotwierdzeniawreferendum(Austria,Litwa)lub
przezspecjalniewtymceluwybranąkonstytuantę(Bułgaria);niektórekonstytucje
zakładająteż,żecopewienczaspowinnosiędokonywaćichrewizji,iwprowadzają
wtymceluodrębną(łatwiejszą)procedurę(Portugalia,akiedyśpolskaKonstytucja
marcowa).
Ad3.Wwielukrajachniedopuszczalnajestzmianakonstytucjiwczasieobo-
wiązywaniastanuwyjątkowegolubwojennego(Portugalia,Hiszpania,RFN,
Polska)bądźwrazieobiektywnieistniejącegozagrożeniapaństwaczyinnychsytua-
cjiszczególnych(Belgia,Francja).
Przedstawionewymaganiaiograniczeniamającharakterproceduralny,bowskazu-
jątryb,wjakimnależydokonywaćzmianwkonstytucji.Niektórekonstytucjeusta-
nawiajądodatkowoograniczeniamaterialne,tzn.wskazują,żepewneichpostano-
wienia(zasady)wogóleniemogąpodlegaćzmianie,chybażedojdziedouchwalenia
zupełnienowejkonstytucji.Mówisięwtedyo„postanowieniachniezmienialnych”,
awewnątrzkonstytucjipojawiasięhierarchia,różnicującastabilnośćposzczególnych
ichpostanowień.Pojawiasięteżwówczasmożliwośćuchwalenia„niekonstytucyj-
nej”poprawkidokonstytucji,asporypowstającenatymtlesąprzedmiotemroz-
strzygnięćsądowych.WEuropienniezmienialność”tradycyjnieodnoszonodorepu-
blikańskiejformypaństwa(Francja,Włochy),alewspółcześnieobejmujesięniąteż
innepodstawowezasadyustrojowe,czegoznakomitymiprzykładamisąart.79ust.3
UstawyZasadniczejRFNz1949r.orazart.288portugalskiejkonstytucjiz1976r.
Wniektórychsystemachkonstytucyjnychpojawiłasięteżkoncepcjaniezmienial-
nościnpodstawowejstruktury”konstytucjibądźjejnidentyczności”.Oznaczato,że
poprawkaingerującawowepodstawyjestniedopuszczalna,nawetgdykonstytucja
niezastrzegaexpressisverbisniezmienialnościjakichkolwiekjejpostanowień.Kon-
cepcjataprzewijasięwdoktryniekonstytucyjnejróżnychpaństw,aletylkowyjątko-
wo(wIndiachorazKolumbii)sądyzastosowałyjądlauznanianiekonstytucyjności
poprawekkonstytucyjnych.
