Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Historiatransnarodowa,historiawzajemnychoddziaływańi(po)dzielonemiejscał
23
jestto,żezachęcadoujmowaniaposzczególnychcywilizacjiizjawiskhistorycznych
wichwłasnychkategoriach,czyliodrzuceniaautorytatywnycheuropocentrycznych
interpretacjiświatowejhistorii.Jejpoważnąwadąjestnatomiasttrudnośćwzna-
lezieniumetodologicznieuzasadnionychkryteriówwyróżnieniaporównywanych
jednostek-cywilizacji,któresiębadaizestawiazesobą.Takwięcdecyzja,czycywi-
lizacjąjestEuropaZachodniaczyEuropajakocałość,EuropaiAmerykaPółnocna
razem,JaponiaczyAzjaWschodniabądźteżrozstrzygnięcie,woparciuojakikanon
cywilizacjiprowadzićsiębędziebadanianaddanymkontynentemlubnadcałym
światem,pozostajądecyzjamiarbitralnymi,najczęściejpodejmowanymiwoparciu
oesencjalistyczneinterpretacjepodobieństwakulturowegoczyteżróżnicycywiliza-
cyjnej.Wkażdymraziekomparatystykacywilizacjiopierasięnaświadomym,wnaj-
lepszymraziemetodologiczniekontrolowanym,pominięciuwewnętrznegozróż-
nicowaniaspołecznegoikulturowegonaniższymiśrednimpoziomie.Najpóźniej
wtympunkcierozchodząsiędrogikomparatystykicywilizacjiihistoriiwzajemnych
oddziaływań.
Dotejostatniejnawiązałanatomiastdebatanatemathistoirecroisée,rozpoczęta
w2002r.przezMichaelaWerneraiBénédicte’aZimmermanna17.Topodejścieme-
todologiczneopierasięzarównonahistoriiwzajemnychoddziaływań,jaki-rzecz
jasna-historiitransferukulturowego,jednakprzynajmniejwjednymaspekcieidzie
dalej:dążącdorozpoznaniaizrozumieniapowiązańmiędzyspołeczeństwami(ale
takżewewnątrznich)wichwłasnymprzestrzennymwymiarze.Mówiąckonkretniej,
przestrzeniepowiązańpowstałewskutekmigracji,komunikacjilubtransferutworzą
sięnietylkonagranicydwunarodów,alerównieżmiędzyposzczególnymisegmen-
tamispołeczeństwawobrębienarodulubteżpomiędzykilkomanarodami.Zadanie
histoirecroiséepolegazatemnaprecyzyjnymopisiewarstwbędącychnośnikami(ak-
torami)procesówinterakcjiikomunikacjiorazprzestrzeniinstytucjonalnych,spo-
łecznychikulturowych,wktórychnośnikitedziałają,atakżenaokreśleniuoddziały-
wańtegorodzajuinterakcjipoprzezrekonstrukcjęuwarunkowańiefektówprzyswo-
jeniaczyteżprzejęcianobcych”doświadczeńiwzorcówinterpretacyjnych.Koncepcja
tamoże,anawetpowinna,wychodzićpozastatycznyopisnarodówjakopodmiotów
zbiorowychinkontrahentów”relacjitransnarodowych-cobyłocelemZernacka,gdy
opracowywałzałożeniahistoriiwzajemnychoddziaływań.Ponadtopomysłodawcy
histoirecroiséedobitniewykazali,żerekonstrukcjanadzwyczajzłożonychipłynnych
procesówinterakcji,którewarunkująpowiązaniamiędzyaktorami,równieżodhisto-
rykawymagaciągłychzmianpunktuwidzenia.Niemożeonneutralnieobserwować
wieloperspektywicznościwspółczesnychdoświadczeń,ponieważsamjestuczestni-
kiemtegoprocesu,polegającegonanieustannychzmianachperspektywy.
17MichaelWerner,BénédicteZimmermann,Vergleich,Transfer,Verflechtung.DerAnsatzderHis-
toirecroiséeunddieHerausforderungdesTransnationalen,nGeschichteundGesellschaft”28(2002),
s.607-636.
