Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
miękkościspółgłosekprzedsamogłoskamiprzezi(awięcmieć,podczasgdyuZa-
borowskiegomeć),zróżnicowaniegraficzneszeregóws,ś,sziodróżnianieiody.
WprzeciwieństwiedoinnychdrukarzyiwydawcówMurzynowskikonsekwentnie
kreskujewszystkiesamogłoskipochylone,podczasgdyinneoficynykreskujątylko
ajasneoraze,ópochylone.Korzystnieteżwyróżniasiękonsekwentnymoznacza-
niemwwygłosiemiękkościspółgłosekwargowychiwargowozębowych,którato
zasadaniebyłakonsekwentnieprzestrzeganawewszystkichdrukarniachB(Pepłow-
ski,1986,s.LX);
-PiotraStatoriusa(Stojeńskiego),Polonicaegrammaticaeinstitutio(Kraków1568;
ortografias.16-30);
-JanaKochanowskiego,Ortografijapolska,w:JanUrsinus,Metodicaegramma-
ticaelibriquatuor(Lwów1592,s.45-46);
-JanaKochanowskiego,ŁukaszaGórnickiego,JanaJanuszowskiego,Nowyka-
rakterpolskizDrukarnieŁazarzowejiortografijapolska(Kraków1594).Janu-
szowskizestawiłrękopiśmienneprojektyKochanowskiegoiGórnickiegozwłasnym
iwydrukowałjeporównawczopięknymdrukiemukośnymiprostym(weflorystycz-
nychobramowaniachstron).Jegopropozycjeokazałysięnajbardziejprzydatne
ipraktyczne.Otofragmentrozważańtegoświetniewykształconegorenesansowe-
gowydawcywzapisiewedługdzisiejszejgrafii:
Koch.Bdwoje;pierwszeniejestnicróżneodłacińskiego/jakoślub/tojest
przerzeczenie.Drugienaszewłasne/atokreskęmanadsobą/jakoślubyto
jestprzyrzecz:aiżsięrzadkotrafia/niewadzinic/żezawżdyznaczonebę-
dzie/chociabyteżsłowożadnejrózniceokołowykładuniemiało.
Janu.LepiejprzedsiękażdemuBzostawićjegowłasność:kiedytrzeba
kreski,położyćją;kiedynietrzeba,niekłaźdź.CoiPanGórnickiczyni:
którywtymtylkojestróżny,żemiastokreskijednej,używacircumflexu
takb)(s.D3).
TeregułyczasempodlegaływXVIIwiekuunowocześnianiu,np.obserwujemyje
wpodręcznikuzamojskiejgramatyki.WmiejsceortografiiKochanowskiego(wyd.I:1592)
wydrukowanoanonimowąobszerniejsząortografię(wyd.II:1619r.).Podobnezabiegi
innowacyjnychzmianwidzimywwydaniachpodręcznikówszkolnychwGdańskuprzez
caływiek(por.Pawłowska,1979).
Okazałosię,żeopisyipropozycjepisaniaróżnychliter(np.długiepodwojones,
trójznaksch,długiez),proponowaneprzezówczesnychuczonychjakośniezyskałyak-
ceptacjiwśródstosunkowoniewielkiejwówczasgrupypiszących.Dlategopowszechnie
uznajesię,żewzględniewspólnezasadyortograficznewypracowalizecerzyiskładacze
wzakładanychdrukarniach(F.Unglera,wdowyUnglerowej,J.Hallera,H.Wietora,
M.iM.Scharfenbergów,J.Piotrkowczyka,M.Garwolczyka,J.Siebenejchera)
wXVIwieku.Wiadomoteż,żekorektoramiitłumaczamibyliświetniówcześnifllitera-
ciB,np.BiernatzLublina,JanzKoszyczek,BaltazarOpeć,StefanFalimirz,Stani-
sławKleryka,AndrzejGlaber,JanMalecki-Sandecki,JanSeklucjan,Stanisław
Murzynowski,JanJanuszowski,SebastianKlonowic.Towpraktycedrukowania
34
