Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdział1.Charakterystykagłównychpojęćbadawczych
19
•równoważeniepomiędzyjakościąnmieć”ijakościąnbyć”;
•równoważeniepomiędzyjakościąnmieć”,jakościąnbyć”ijakościąnkochać”40.
Pierwszepodejścieopierasięnaokreśleniurównowagimiędzydobrostanem
adobrobytem,obejmującymrównocześniesferępsychicznąiduchową,związków
międzyjakościąobiektywnąisubiektywną,aspektówaksjologicznychiichrelacji.
Istotądrugiegopodejściajestrównoważenierozwojufizycznego,psychicznego
(potrzebaposiadania)iduchowego(potrzebaszczęścialubmiłości).
Ważnejestzatemto,iżwbadaniachnadpoziomemżyciaspotykasięczęsto
równoleglepojęciejakościżycia.E.Allardtwswoichrozważaniachrównież
założył,żendobrobytspołecznytotrzysferypotrzebludzkich:posiadanie(tohave),
uczucie(tolove)orazistnienie(tobe).Dobrobytspołecznypodzieliłnadwieczęści:
poziomżycia(potrzebymaterialne),określonyprzezpierwszyczynnikludzkich
potrzeb(tohave),orazjakośćżycia(potrzebypozamaterialne),którascharakteryzo-
wanajestprzezdwapozostałeczynniki(tolove,tobe)”41.
Nienależypomijaćtego,żeczłowiek-ujmowanyzarównogatunkowo,jak
ijednostkowo-żyjewróżnychśrodowiskach,którewspółkształtująjakośćjego
życia.Ludzie-podobniejakwszystkieżyweorganizmy-żyjąwokreślonym
środowiskunaturalnym,wktórymznajdująswojemiejsceiuzyskująśrodki,
umożliwiająceegzystencję.Jesttoteżichpierwotneśrodowisko,ponieważistniało
onoprzedpojawieniemsięczłowiekajakoswoistegogatunku,którywpewnym
okresieswojegorozwojuosiągnąłpostaćhomosapiens42.
Siódmekryteriumdotyczyszerokościpolaetycznego,wktórejzostaływyod-
rębnionedwarodzajepodmiotowości.Wpierwszymrodzajukategoriajakościżycia
przynależytylkoczłowiekowi.Pozwalaonawyróżnićegocentrycznąiantropocent-
rycznąjakośćżycia.Egocentrycznajakośćżyciadefiniowanajestnapłaszczyźnie
etycznejegocentryzmuindywidualnegoigrupowego,jakrównieżzakładapodmio-
towośćetycznąjedynietejczęścispołeczeństwa,zktórąjednostkaobecniesięutoż-
samia.Antropocentrycznajakośćżyciajestdefiniowananapłaszczyźnieszerszejniż
egocentrycznaiuznajepodmiotowośćetycznąkażdegoczłowieka,niezależnieod
perspektywyczasowejczymiejsca43.
Wdrugimwarianciepodmiotowośćetycznaikategoriajakośćżyciarozszerza
sięopróczczłowiekanajeszczeinneobiekty.Stądwyróżnićmożnapatocentryczną
jakośćżycia(teinneobiektytowybraniprzezczłowiekaprzedstawicieleświata
40T.Borys,Propozycjasiedmiutypologiijakościżycia,GospodarkaaŚrodowisko,2008,
nr9,s.131.
41J.Narkiewicz,Regionalnezróżnicowaniepoziomużycialudności,[w:]K.Włodarczyk,
JakośćżyciapostrzeganaprzezPolakówwXXIwieku,KonsumpcjaiRozwój,2015,
nr1(10),UniwersytetSzczeciński,Szczecin,s.3-16.
42J.Sztumski,Jakośćżyciajakokategoriasocjologiczno-ekonomiczna,StudiaEkono-
miczne,ZeszytyNaukoweUEwKatowicach,WydawnictwoUEwKatowicach,2014,nr
179,Katowice.
43K.Błoński,Analizawybranychelementówsubiektywnejiegocentrycznejjakościżycia,
StudiaEkonomiczne,ZeszytyNaukoweUEwKatowicach,2017,nr330,Katowice,s.17.
