Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Terminikoncepcje„ponadnarodowości”wstudiacheuropejskich
dwatradycyjnepoziomy
5
,naktórychzachodziłyprocesywewnątrz-
systemowe:
1)poziomnarodowy(national)
6
,egoistycznyibezkompromisowy(op-
artynainteresienarodowymiwłasnych,częstopartykularnychpre-
ferencjach),naktórympaństwo,wrozumieniuwestfalskim
7
,komu-
nikujesięzotoczeniemmiędzynarodowympoprzez:wyrażanecele
ikierunkiswojejpolitykizagranicznej,określonądoktrynęobronną
(strategiębezpieczeństwa),orazformułowanewspomnianejużinte-
resyipreferencjeitd.;
2)poziommiędzypaństwowyopartynawspółpracypomiędzyrządami
samodzielnychisuwerennychpaństw,inaczejnazywanypoziomem
międzyrządowym(ang.intergovernmental)
8
.Interakcjenatympoziomie
sązorganizowanehoryzontalnie(najednejpłaszczyźnie),bowiemod-
bywająsiępomiędzyrównymisobiepaństwami(narodami).
Obatradycyjnepoziomyinterakcjistanowiłyniezawszepożądaneico
najważniejszeniezawszeskutecznerozwiązaniedlasamychaktorów,wtym
przedewszystkimdlapaństwiichinteresów,jakidlaotoczeniamiędzyna-
rodowego.Negatywnecechymożnazauważyćzarównowzachowaniusię
państwanapoziomienarodowym(poziompreferencjinarodowychoraz
komunikacjizotoczeniemmiędzynarodowym),jakiwjegooperowaniu
5
Jużsystemwestfalskitworzyłrównolegledwaporządki:wewnętrznyimiędzynarodowy.
Wprzeciwieństwiedoporządkuwewnętrznego,systemmiędzynarodowyjestzaaranżowanyho-
ryzontalnie.
6
Wpiśmiennictwiepoświęconymstosunkommiędzynarodowymokreślanytakżejakopań-
stwowy(statelevel),lubteżjakojednostkowyalbounitarny(unitlevel).Zob.D.Sadler,TheStateLe-
vel:TheNation-StateinEuropeEastandWest(w:)InternationalpoliticsinEurope.TheNewagenda,ed.
G.WynRees,London–NewYork1993,s.33,orazR.O.Keohane,J.NyeJr.,PowerandInterdependence
Revisited,InternationalOrganization1987,vol.41,no.4,s.746.
7
Westfalskaideapaństwastrictenarodowegoopierasięnazałożeniu,żewstosunkachmię-
dzynarodowychgłównymiaktoramisąpaństwazeswoimizmiennymiipodlegającymiewolucji
interesaminarodowymiipreferencjami.Terytorialnośćisuwerennośćpaństwatogłównezasadysy-
stemuwestfalskiego.Wstosunkachmiędzynarodowychzagłównychaktorówuznajesięsuwerenne,
terytorialniezorganizowanepaństwanarodowe.Por.S.D.Krasner,Sovereignty:OrganizedHypocrisy,
Princeton1989,s.20.Takisystemsuwerennychpaństwjestzorganizowanytypowohoryzontalnie,
asuwerennepaństwonarodowe(nation-state)wydajesięwestfalskąsynteząpolitycznąwstosun-
kachmiędzynarodowych,któretymsamymsąpaństwocentryczne(state-centric).Teorianeorealizmu
wstosunkachmiędzynarodowychdodaje,żesystemmiędzynarodowyopartynainterakcjachpo-
międzypaństwami,jakogłównymijegoracjonalnymiiunitarnymiaktorami,jestzanarchizowany,
apodstawowymczynnikiemświadczącymozdolnościpaństwadobyciaaktorempaństwjestich
siłamilitarna.Por.M.Kelstrup,TheProcessofEuropeanization.OntheTheoreticalInterpretationofPresent
ChangesintheEuropeanRegionalPoliticalSystem,CooperationandConflict1990,vol.25,no.4,s.26.
8
Zob.szerzej:N.Bolleyer,IntergovernmentalCooperation:RationalChoiceinFederalSystemsand
Beyond,Oxford2009.
28
