Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
dozachodniejścianyzakrystii,górązaśwystającponadniąlNajniższakondygna-
Wokół
cjamieścikalendarium,środkowaplanetarium,górnaorazzwieńczeniesąnie-
zagadnień
jakosceną,naktórejpojawiająsięnruchome”figuryl
formy…
Dolnąkondygnacjęstanowinieznaczniewysuniętaprzedlicomuruzakry-
stiikwadratowatablicawspartanadwóchkrótkichsłupachspoczywających
nawpuszczonejwmurbelcepodpartejkamiennymikonsolami(ill2)11lGłówną
jejczęściąjesttarczakalendarzowa12obracanazapomocąmechanizmulTarcza
dzielisiępromieniściena365sekcjiodpowiadającychdniomorazkoncentrycz-
niena22kręgi13lWtakwyznaczonychpolachumieszczono3005danychoraz
czterynapisanewjęzykachłacińskiminiemieckimobjaśnienia14lInskrypcje
sątrójkolorowe:czerwone,czarneizłotelWkrągzewnętrznywpisanesąlitery
odna”dong”
,oznaczającednitygodnia;literana”jestpisanazłotąmajuskułą;
pozostałeczarnymiminuskułamilDrugiodzewnątrzkrągpodajedatydzienne
wzapisierzymskim,zzaznaczeniemkalend(K),czylipoczątkówmiesięcy,id(I)
-środkóworaznon(N),czylidziewiątegodniaprzedidamilKalendyznaczyły
nówksiężyca,idypełnięlIdyprzypadałyna15ldzieńmiesiącawmarcu,maju,
lipcuipaździerniku,wpozostałychzaśnatrzynasty;zatemnonywypadałyodpo-
wiedniona7li5ldzieńmiesiącal
Wierszowanykalendarzświątstałychzawartyjestwtrzecimkręgu-jest
totzwlcisiojanus,którytoterminpochodziodzbitkisłówCircumcisioiJanuarius
oznaczającychpoczątekroku(świętoobrzezania-1stycznia);składająsięnań
sylabywzięteznazwświąt,imionświętychosóborazsłowa,którejełącząlSzes-
naścienastępnychkręgów(dodziewiętnastego)obejmujelata1463-1538,poda-
jąc940datnowiuwczterechsekwencjachpo19latlKażdaznichpodajezłote
liczbylatznowiemprzypadającymnaokreślonydzień;godziny(odpołudnia
dnia),minutyorazinstrukcjedodanychprzedziałówchronologicznych,spisane
połacinieiniemieckulKręgi4-7ujmująlata1463-1481,8-11lata1482-1500,
12-15lata1501-1519,16-19lata1520-1538lWdwudziestymkręguzaznaczone
zostałystopniesłoneczne,wyznaczającedniodmomentuznalezieniasięSłońca
11Obecniepodbelkązprawejstronyznajdujesiędodatkowakrótszabelka,którąpodło-
żono,abyzniwelowaćobsunięcietejpartiiobudowy,ibidem,sl43l
1212Tarczakalendarzowaoklejonajestpłótneml
13Określeniedanychumieszczonychwkalendariumiplanetariumorazfunkcjiposzcze-
gólnychpartiizegarapodajęza:GlZimmermann,DasKalendarium…,sl75nnl;SlBogdano-
wicz,Dziełasztuki…,sl306nnl;AlJanuszajtis,Zegarastronomiczny…,sl25nnl;idem,Gdańskie
zegary…,sl40nnlNatematkalendarzyirachubyczasuwśredniowieczuzoblHlGrotefend,
ZeitrechnungdesdeutschenMittelaltersundderNeuzeit,Hannover1891-1898,Bdl1-2(HlRuth:
http://wwwlmanuscripta-mediaevalialde/gaeste/grotefend/grotefendlhtm,dostęp20maja2010);
AlBorst,Computus.ZeitundZahlinderGeschichteEuropas(KleineKulturwissenschafliche
Bibliothek,Bdl28),Berlin1991,sl7-93;HlWąsowicz,Chrześcijańskieliczenieczasu,[w:]Ter-
tioMillennioAdveniente.Uprogutrzeciegotysiąclecia,redlGlWitaszek,Lublin2000,sl31-75;
idem,Kalendarzchrześcijański,[w:]Czasikalendarz,redlZlJlKijas(BibliotekaEkumeniiiDia-
logu,tl14),Kraków2001,sl77-116;idem,Kalendarzjuliańskiigregoriański,[w:]Czasikalen-
darz…,sl117-158l
14PrzytaczajeinextensoGlZimmermann,DasKalendarium…,sl79nnl
9
