Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
14
Wstęp
traKopczyńskiego27orazbardzointeresująceźródłoautorstwadowódcygarni-
zonuPragippłk.JanaLelewela28.Jesttowprawdziepamiętnik,spisanywkwiet-
niu1832roku,alenapodstawiedziennikaprowadzonegopodczaspowstania.
PostaćKrukowieckiegozkoleiprzewijasięwprywatnejlubprywatno-publicz-
nejkorespondencjinajważniejszychuczestnikówpowstania.Należytuwymie-
nićspuściznęepistolograficznąpogen.IgnacymPrądzyńskim29,azwłaszczako-
respondencjęksięciaAdamaJerzegoCzartoryskiegoigen.Skrzyneckiego30,
którejczęśćzostałaopublikowana31.DługaidośćzażyłaznajomośćKrukowiec-
kiegoiCzartoryskiegozaowocowałastosunkowoobfitąkorespondencją,ale–
cociekawe–zachowałasiętylkojednajejczęść:listyksięciadogenerała,które
znajdująsięwzbiorachBUW32.Innymisłowy,Krukowieckipieczołowicieprze-
chowywałlistyotrzymaneodksięcia,natomiastCzartoryskiprawdopodobnie
listówgenerałapoprostusiępozbył33.WzmiankioKrukowieckimpojawiająsię
równieżwkorespondencjiuczestnikówbądźobserwatorówwydarzeń,osób,
któreosobiściesłaboznałygenerałalubnieznałygowcale34.
27BPP,413,PiotrKopczyński,Dziennikzlat1831-1834,t.II:od12VIIdo24IX1831.Autor
przybyłdoWarszawydopierolatem1831r.inawydarzeniaspoglądałzpewnymdystansem.
28BPP,410,t.6,JanLelewel,Pragaoddnia10miesiącagrudniar.1830dodnia9września1831.
29Międzyinnymilistydomatkiisiostry:BPAU,1951,ListyIgnacegoPrądzyńskiegodorodzinyzlat
1806-1846.
30ZachowanawBiblioteceCzartoryskichpodkilkomajednostkamiarchiwalnymi,m.in.BCz,3934,
Listyks.AdamaCzartoryskiegodogen.Skrzyneckiego1831;BCz,3935,Listyróżnychosóbdogen.
Skrzyneckiego;BCz,3936,Korespondencjagen.Skrzyneckiego,ks.AdamaCzartoryskiegoimini-
straHorodyskiego1831;wzmiankioKrukowieckimrównieżwkorespondencjiNiemcewicza
zCzartoryskim:BCz,5504,uKorespondencjaJulianaUrsynaNiemcewiczaiStanisławaUrsyna
NiemcewiczazAdamemCzartoryskimiin.zlat1803-1835”.WkorespondencjiSkrzyneckiego
wBPAU,2408,t.1-2,znajdujesięniezwykleciekawylistFranciszkaGawrońskiegozopisemwyda-
rzeńz7-8września1831r.(t.1,k.77).
31Źródładodziejówwojnypolsko-rosyjskiej1830-1831r.,wydałB.Pawłowski,t.I-IV,Warszawa1931-
1935,passim.
3258listówksięciaAdamadoKrukowieckiegozlat1814-1831:BUW,548,vol.II,k.3-75.Część
prywatnejkorespondencjiCzartoryskiegozokresupowstanialistopadowegoopublikowałLubomir
Gadon,KsiążęAdamCzartoryskipodczaspowstanialistopadowego.Przyczynekdocharakterystyki,
opartynawłasnychjegopismach,Kraków1892.
33Historykówpowstanialistopadowegogeneralnierozczarujeolbrzymizbiórkorespondencjiotrzy-
manejprzezCzartoryskiego–BCz,5653-5656(podziałnajednostkiwedługnazwisknadawców).
Wogromnejwiększościsątolistyzokresuemigracyjnegoitychsprawgłówniedotyczące.Podobnie
rzeczsięmazkorespondencjąAntoniegoiWładysławaOstrowskich(AGAD,AO,366)–sprzed
powstanialistopadowegokilkalistów,zokresupowstaniajeden,resztazaśzczasówemigracji.Nie-
licznewzmiankinatematpowstaniawkorespondencjiWładysławaOstrowskiego:AGAD,AO,364;
AGAD,AO,368.UsiłowałemdotrzećdomateriałówzArchiwumOstrowskich,naktórepowoływał
sięm.in.WładysławZajewski(AGAD,AO,75,dawnasygnatura630),jednaknateczceznajdujesię
informacjaobrakustron1-6;cowięcej:winwentarzuwidniejewpiso37stronachwtejjednostce,
tymczasemmateriaływteczcekończąsięnastronie17;brakstron18-37wytłumaczonomiprawdo-
podobnąomyłkąwinwentarzu.Wkażdymrazie,rzeczonychmateriałównazachowanychstronach
(7-17)brak.
34PrzykładowowBiblioteceOssolińskich:listyHenrykaBogdańskiego(13286/II),JózefaMrozińskiego
(13288/III),odpisylistówEmiliiSczanieckiej(13287/II),awBibliotecePANwKórnikukorespondencja
Turnów(12935).Natomiastnowychelementówdobadańnadtematemniewnosizbiórkorespondencji
gen.MaciejaRybińskiego(Ossolineum,3808/III),wpowstaniuostatniegoNaczelnegoWodza,alewcze-
śniejdługoletniegopodwładnegoKrukowieckiegow1.DParmiiKrólestwaPolskiego.
