Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Winckelmann,czyliustanowienierzeźbiarskiegoideału…
39
niepełny,posągmożewyobrażaćspokójizatrzymanieideału,
któregoniezakłócażadnaakcja11.
Tęwspaniałąiszlachetnąformętakdoskonałejnaturyspowijanieśmier-
telność,apostaćjestjedyniejejnaczyniem;zdajesię,jakbywyższyduch
zajmowałmiejsceśmiertelnychczłonkówirozpościerałsięzamiastnich.
Niejesttojużciało,któremusiwalczyćprzeciwkopotworomiburzy-
cielomspokoju;tociałooczyszczonenagórzeEtnazpozostałościtego,
coludzkieicooddzieliłosięodpierwszegopodobieństwaojcubogów
[OTB21].
TorsjestdlaWinckelmannaszczególnymbytemduchowym,
któryzostałuformowanyzsiebie,niezmaterii.Toforma,któ-
rajesttworemczystegointelektuijakotakapozostajewolna
odwpływurzeźbiarskiejmaterialności12.Tadiagnozapozwala
WinckelmannowipostawićzignorowanąpóźniejprzezLessin-
gakwestięideałumonumentalnegodziełasztuki,któryniema
związkuzjegomaterialnością.AutorDziejówsztukistarożytnej
stałsiędlaLessingaijegoLaokoona(1766)przedmiotemataku
zauniwersalizująceprzekonanieonormatywnościrzeźbyjako
ideałudlawszystkichsztuk.SamLessingwLaokooniezgadzał
sięzWinckelmannem,żeposągLaokoonajestpięknywswoim
spokoju,jednaktowłaśniefizycznepiękno,aniestojącazanim
idea,jestgłównymcelemreprezentacjiwdzielesztuki.Lessing,
przedstawiającrzeźbiarskąreprezentację,mówiłokonieczności
11WokółtegorozpoznaniabudujeswojąinterpretacjęRancière,
wskazując,żeWinckelmannkonstruujereprezentacjęciała,którenie
możebyćjużrozpatrywanewedługdwóchpodstawowychkryteriówpo-
rządkureprezentacji,tj.harmoniiproporcji,czylizgodnościczęściicało-
ści,orazekspresji,czylirelacjipomiędzywidzialnąformąacharakterem
(powierzchniąigłębią)-J.Rancière,Aisthesis:ScenesfromtheAesthetic
RegimeofArt,tłum.Z.Paul,London-NewYork2013,s.4.
12MathewArnoldpowtórzyw1853roku,żetowłaśnierzeźbaan-
tycznadajepisarzowimocumiejscawianiawdzieleducha.Ztąróżnicą,
żerozpoznaniaWinckelmannastałysiędlaArnoldapodstawąrefleksjina
wskrośformalistycznej,którejsednemjestumieszczenieideaługreckiej
rzeźbyjakoformalnegowzorcadlaliteratury(wzorcanieśmiertelnego
piękna).Zob.B.Haley,LivingForms,dz.cyt.,s.27.
