Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Iletrwazłotagodzina?
W2008rokuwLondynieotwartowystawęnWarandMedicine”.Oglądającjej
eksponatytrudnooprzećsięwrażeniu,iżpostępywratowaniuofiarurazówsą
znaczoneśladamipólbitewihistoriąkonfliktów.Odczasówegipskich,poprzez
epokęcesarstwarzymskiego,średniowiecze,ażpowspółczesnośćpostępwrato-
waniurannychnastępowałkolejnymimilowymikrokami,któretakżeznajdowa-
łyswojeodzwierciedleniewpraktyceimedycyniecywilnej.
Większośćzgromadzonycheksponatówpokazujejednakrozwójrzemiosła
inauki,jakąjestchirurgia.Stosunkowomałowiemynatematdziałańratunko-
wychiewakuacjirannychzpolabitwy.
OgromnypostępwtejdziedzinienastąpiłnaprzełomiewiekówXVIIIiXIX,
m.in.dziękiznakomitemuchirurgowinGrandeArmée”DominiqueJeanLar-
reyowi.Todziękijegowizjiudałosięzorganizowaćcałysystemzaopatrywania
iewakuacjirannychorazetapowegoleczeniachirurgicznego.Cociekawe–to,
cozostałowdrożoneprzezLarreyabezwahaniamożemyokreślićjakopierwszy
znany,opisanyidziałającynTraumaSystem”.
Koncepcjazostałaopartanazaopatrzeniurannegonapoluwalki,szybkiej
ewakuacji(łączniezopisemstandarduambulansu!),dostarczeniaposzkodowa-
negodopunktuchirurgicznego,anastępniejegodalszejewakuacji,powstęp-
nymzaopatrzeniu,doszpitalanatyłach.Wzasadzietasamaideaprzyświecała
organizowanemuod1973rokunaterenieUSAsystemowiopiekinadofiarami
wypadków,jakteżwspółczesnychdziałańMedEvaciFowardedSurgicalTeams
(FST)naterenachIrakuczyAfganistanu.
Śladypierwszychznanychdoświadczeńwzakresieratownictwaprzedszpi-
talnegownpraktycecywilnej”odnajdujemym.inwXVIII-wiecznymAmster-
damie,gdyTowarzystwoRatowaniaTonącychopublikowałozapewnepierwsze
(1768r.)zeznanychnResuscitationGuidelines”.Niektórezzapisówmogądziś
wzbudzaćpewnekontrowersje(podwieszanieofiarytonięciagłowąwdółlubteż
aplikacjadymutytoniowegoperrectum),alezawartesątamtakżezasadyuzyska-
niadrożnościdrógoddechowych,wentylacjiczywreszciewalkizhipotermią.
OgromnywpływnakształtowaniesystemuratownictwawmiastachEuropy
miałytakietragicznewydarzenia,jakchociażbypożarWiednia,którybyłimpul-
semdoutworzeniaWiedeńskiegoPogotowiaRatunkowego(1882r.).
Iletrwazłotagodzina?
XIX
