Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Modelesądowejkontroliadministracji
23
chanizmytemającharakterprewencyjnyalborepresyjny.Sądowakontrolatakżezo-
stałaopisanawproceduralnejregulacjiprawnej.Schematytychregulacjisprowadzają
się-codozasady-dodwóchmodeli:dlakontroliwewnętrznej-wukładziedwóch
organów(kontrolowanegoikontrolującego)orazdwustronnejrelacjimiędzyjed-
nostkąaorganemadministracji,zaśdlakontrolizewnętrznej-trójstronnego:mię-
dzyjednostką,organemisądem,wyjątkowomiędzyorganamiisądem.Przedmiotem
niniejszegowykładujestwariantkontrolizewnętrznej,zaśpewneaspektykontroli
wewnętrznej,jeślibędąprezentowane,toprzedewszystkimwcelachprawnoporów-
nawczych.Kontrola-zarównowewnętrzna,jakizewnętrzna-niemożeobejmować
wszystkichaspektówfunkcjonowaniaadministracji.Wzakresieokreślanymjako
nbieżącatechnicznaaktywność”kontrolapowinnabyćwyłączonaalboograniczo-
natylkodokontroliwewnętrznej.Wprzeciwnymraziezbytrozbudowanakontrola
mogłabysparaliżowaćjejfunkcjonowanie.Tymsamymzakrestego,comabyćprzed-
miotemkontroli,itego,coniepowinnobyćkontrolowane,stanowiwyrazkompro-
misumiędzywartościamitakimijakpraworządnośćiochronaprawpodmiotowych
jednostkiasprawnośćadministracji.Cooczywistepriorytetemtepierwsze.
Przyjmującjakokluczoweprzedstawieniezałożeńkontrolizewnętrznej,należywska-
zać,jakieorganytrzeciegosektorawładzypublicznejmogąsprawowaćiwjakim
celu.Weuropejskimdorobkuprawnymwypracowanomodelkontrolizewnętrznej
sprawowanyprzezsądypowszechne,cojestcharakterystycznedlasystemuanglosa-
skiego,isądyspecjalne(administracyjne),cozkoleidominujewsystemiegermań-
skim.Pierwotnemodele,którebazowałynaprzypisaniuwłaściwościwtymzakre-
sieokreślonemutypowisądów,ewoluowaływkierunkumodelimieszanych.Można
jednakwskazaćnastępującątendencję.Modelkontrolisprawowanejprzezsądypo-
wszechnejestbardziejpodatnynaprzesuwaniewłaściwościdosądówspecjalnych.
Zkoleiwmodelubazującymnasądachspecjalnychprzesunięciawkierunkusądów
powszechnychdotycząsprawzzakresutzw.uposażeńspołecznychalbowiążąsię
zrealizacjąformułytworzenianowychkategoriisądówspecjalnychwramachsą-
downictwapowszechnego(np.sądochronykonkurencjiikonsumenta).Generalizu-
jąc,wodniesieniudosystemóweuropejskichmożnamówićotendencjidoprzypi-
sywaniakontrolizewnętrznejadministracjipublicznejsądomspecjalnym.Zjawisko
towynikaprzedewszystkimzrozbudowaniaregulacjiprawnychocharakterzead-
ministracyjnym.Zwiększeniemateriinormatywnejwynikazjednejstronyzobję-
ciaprzepisamicorazwiększychobszarówżyciapublicznegoigospodarczego.Prym
wtymzakresiebierzeregulacjawzakresieprawapodatkowego,wtymróżnorodnych
opłatpublicznoprawnych.Zcorazwiększąilościąprzepisówwiążesięcorazwyższy
stopieńichskomplikowania.Wtakichwarunkachtworzeniesądównspecjalnych”
stajesięwięckoniecznościądlazachowaniajakościorzekania.
Rozbudowasądownictwaspecjalnegojesttakżeefektemrozrostuadministracjipu-
blicznej,przedewszystkimwobszarzeadministracjirządowej.Najsilniejszymtren-
dem,którywywołujetenefekt,jestwdrażaniesystemuagencji,jakowyrazspecjaliza-
KamilKlonowski
6
7