Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
20
I.PolscypostronniZagłady
tezęodoniosłymznaczeniutożsamości,wyobrażeniaDsiebie”dla
podejmowaniamoralnychdziałań.Badaczkapodkreśla,żedecy-
zjeizachowaniapodczasZagładykierująkuinnemurozumieniu
moralności–nietylezgodnemuzkategoriamitradycyjnejteorii
moralności,jakreligia,prywatnezobowiązanieczyobowiązekwy-
nikającyzumowy,ileodwołującemusiędosposobówpostrzega-
niaidefiniowaniaDsiebie”wobecinnych11.Dlarozumieniaposta-
wypostronnegokluczowebyłobyzatemDznaczeniekategoryzacji
kognitywnychisposób,wjakiuczestnicywidząsiebiewrelacji
doinnych.Różnicewwizerunkusamegosiebie,światopoglądach
iklasyfikacjachpoznawczychzarównopozbawiająaktorówmoż-
liwościwyboru,jakiprzynosząrozbieżneodpowiedzinacierpie-
nieinnych”12.JaktwierdziMonroe,głównąmotywacjąmoralnych
działańjestzachowaniespójnościtożsamościipoczuciawłasnej
wartości,awięc,innymisłowy,takiedziałanie,którebędziezgod-
neznaszympostrzeganiem„siebie”inakierowanenaminimalizo-
waniewpływuDdysonansówpoznawczych”,któretożsamościową
koherencjęnaruszają13.
Działanie,mającenaceluutrzymaniespójnegowyobrażenia
Dsiebie”,będziezatemwiązałosięzwyodrębnianiemDcudzego
problemu”ipraktykamisepizacji,czyliunieważnianiasprawważ-
nychwdyskursiepublicznym.SEP(somebodyelse’sproblem),czyli
cudzyproblem,sprawakogośinnego,określastanowiskodystansu
iobojętnościwobecdrugiego,którezamykasięwformuleDtonie
mójproblem”lub„tomnieniedotyczy”.„Tosprawaprzemilcza-
na,bądźtaka,doktórejnazwanianiemamykategoriijęzykowych.
Możetobyćrównieżsprawaomawiana–stanowiącaważnyfrag-
mentpublicznegodyskursu–leczwtakisposób,żeuznajesięją
zanieważnązwłasnegopunktuwidzenia”14.Przyjęcietakiegosta-
11Zob.K.Monroe,MoralityandSenseofSelf:TheImportanceofIdentityand
CategorizationforMoralAction,DAmericanJournalofPoliticalScience”
2001,nr3,s.491.
12Taż,CrackingtheCodeofGenocide:TheMoralPsychologyofRescuers,By-
standers,andNazisduringtheHolocaust,DPoliticalPsychology”2008,nr5,
s.700.
13Zob.taż,MoralityandSenseofSelf,dz.cyt.,s.498–501.
14M.Czyżewski,K.Dunin,A.Piotrowski,Cudzeproblemy.Oważnościtego,
conieważne.AnalizadyskursupublicznegowPolsce,Warszawa2010,s.19.
