Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.1.KONCEPCJE$TAROŚC||$TARZEN|A$|Ę
1.1.KONCEPCJE$TAROŚC||$TARZEN|A$|Ę
Wdyskusjinadstarościąistarzeniemsięmożnawyróżnićnastępujące
koncepcje/teorie:1)teorięwyłączaniasię(disengagementtheory);2)teorię
aktywnejstarości;3)teorięudanegostarzeniasię(successfulageing);4)teorię
kompetencyjną.Oczywiścieniewyczerpujetowszystkichmożliwychpodejść
dostarościistarzeniasię,obecnychwnaukachspołecznych(zob.np.Grzelak-
-Kostulska2016;Klimczuk2012).
Przezdługiczaswliteraturzeprzedmiotuwejściewstarośćkojarzone
byłozprocesemstopniowegowyłączaniasięzwieluaktywnościżyciowych.
TakierozumieniestarościreprezentowaliElaineCummingiWarrenE.Henry
(1961),którzysformułowalitzw.teorięwyłączaniasię(disengagement
theory).Zarównoprzesuwaniesięgranicywiekustarości,jakicorazlepsza
kondycjafizycznaimentalnaosóbstarszychznalazłyodbiciewzmianie
podejściazestronynauki,jakrównieżspołeczeństwa,zwłaszczawzakresie
funkcjonującychstereotypów(Liberska2016).
Kiedyzatemmamydoczynieniazprzesuwaniemsięgranicystarości
połączonejzlepsząkondycjązdrowotną,aletakżematerialnąseniorów,to
bardziejadekwatnawydajesiękoncepcjaaktywnejstarości,którawujęciu
RobertaHavighurstaiRuthAlbrecht(1953)dostrzegaławfazieludzkiego
życiaosóbstarszychkontynuacjępełnionychdotychczasróllubmożliwość
ichzamianynanowe(zob.teżGrzelak-Kostulska2016:53;Powell2013:6).
Aktywnastarośćwujęciutakichmiędzynarodowychorganizacji,takichjak
ŚwiatowaOrganizacjaZdrowia(WorldHealthOrganization,WHO),oznacza
„procesoptymalizacjimożliwościwzakresiezdrowia,partycypacjiibezpie-
czeństwa,abyzwiększyćjakośćżyciaosóbstarzejącychsię”(WHO2002:12,
za:Tam2013:282).JakwskazująAlexandreSidorenkoiAsgharZaidi(2013),
rozumienieaktywnejstarościproponowaneprzezWHOwyznaczadladziałań
politykitrzyzasadniczeobszary:„Zdrowie”,którejestokreślanejakofizyczny,
psychicznyispołecznydobrostan,zgodniezdefinicjąWHO;„Partycypacja”,
którajestrozumianajakowieloaspektowyszeregdziałańosóbstarszych
wżyciuspołecznym,gospodarczym,kulturalnym,duchowymiobywatel-
skim,obokichudziałuwcharakterzesiłyroboczej;„Bezpieczeństwo”,które
dotyczydostępustarszychosóbdośrodowiskafizycznegoispołecznego,
atakżeobejmujebezpieczeństwodochodówi(wstosownychprzypadkach)
zabezpieczeniedobrejpracy.
DlaAsgharaZaidiegoiDavidaStantona(2015:5),autorówtzw.Indeksu
AktywnejStarości(theActiveAgeingIndex),ważnesączteryobszary:zatrud-
nienie,udziałwżyciuspołecznym,samodzielneżycieizdolnośćdoaktyw-
nościosóbstarszych.
19
