Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Paryżowidrugiejpołowywiekudziewiętnastegodostrzegałana-
logięmiędzystosunkamiekonomicznymi,politycznymi,kształ-
temmiasta(urbanistyką)apowstającąwnimsztuką.Spostrzeże-
niaautoraPasażysądlanasniezwyklecenne,albowiemwswoim
modelumetropoliiznalazłonrównieżmiejscenaprasę,dlatego
teżzatrzymamysięnadjegoszkicaminadłużej.
Jakwiadomo,dlaBenjaminamomentemprzełomowym
wdziejachstolicyFrancjibyłapodjętawroku1852przezba-
ronaGeorges’aHaussmannaprzebudowamiastanapotrzeby
rodzącegosięwłaśnieIICesarstwa(takżewcelusprawniejszego
radzeniasobiezulicznymirozruchami).Powstaływtenspo-
sóbwielkiebulwarypołączonesystememgwiaździstychplaców
bezwyraźnegocentrum.Rozbudowanorównieżtakfascynu-
jąceBenjaminapasaże–poprzednikidzisiejszychgaleriihan-
dlowych,opisywaneprzezniemieckiegointelektualistęjakopół
ulice,półwnętrza,pokryteoszklonymdachemizachęcającenie
tyledospacerów,iledokupowania.Istniałyjużwcześniej(jak
PassagedesPanoramaszroku1800czysłynnaGalerieVivienne
założonawroku1825)istworzyłytypyzachowań,którezostały
wzmocnioneizwielokrotnioneprzezHaussmannowskieszero-
kiearterie.Tooneumożliwiłypowolne,długieprzechadzkibez
wyraźnegocelu,zatołącząceobserwacjęztowarowym,merkan-
tylnymstosunkiemdoprzedmiotówotaczającychspacerowicza.
Trzyrzeczy:wędrówkiwśródanonimowegotłumu,przygląda-
niesięzewnętrznejszacieotoczeniainastawieniekomercyjne
–stanowiąwszkicuParyżIICesarstwawedługBaudelaire’acen-
trumBenjaminowskiegorozumowaniaomentalności,zmyśle
artystycznymisztucemieszkańcówstolicyFrancji31.
31W.Benjamin,ParyżIICesarstwawedługBaudelaire’a[1937–1938],
[w:]Twórcajakowytwórca:esejeirozprawy,tłum.H.Orłowski,J.Sikorski,
Poznań1975.
40
