Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
–telegrafelektryczny.WesejuParyż–stolicaXIXwieku(1935,
częśćPasaży)Benjaminzauważa,żepędzanowością,poszuki-
waniemnowychdoznańucieleśniazmiennywystrójgaleriihan-
dlowych,aodpowiadamutwórczośćliterackawodcinkach36.
Głódopisuioglądaniazaspokajajązkoleiszkicefizjologiczne,
osobliwygatunekzmierzającydowyczerpującejklasyfikacjiide-
skrypcjiokreślonegokawałkarzeczywistości,zakładający,żewy-
glądosobymabyćkluczemdojejpoznania37.Dohandlowych
pasażyporównujeteżBenjaminprzekształconyprzezlesetudes
physiologiquesfelieton.Pasażeudająmieszkania(sąwnichmiej-
scadosiedzenia,pozostawianiaubrań,odpowiednikisalonu,
kuchni,jadalni),dostępnewięcwszystkimzewnętrzezamieniają
wpozórprywatnegomieszczańskiegownętrza.DWypróbowany
środekfelietonu–czytamy–zulicyuczynićwnętrze”38.Rów-
nieżidlatejformułkibrakuBenjaminasprecyzowania,choć
jejsensnależałobypewniewyłożyćnastępująco:felietonyiszki-
cefizjologicznepróbująoswoićświat,ukazaćgojakoznany,co
oznaczateż,żemiejskiegoczytelnikazamykająwgranicach
miasta(właśniejakpierwszegaleriehandlowe,czyliDpokryte
szkłemiwyłożonemarmuremprzejścia,biegnąceprzezsku-
piskadomów,którychwłaścicielezjednoczylisiędlaspekula-
cji”)39.Powieśćabsorbujeiprzekształcategatunki,stającsięprzy
okazjinarzędziemwrękachwładzy,czymśwrodzajuDprosz-
36W.Benjamin,Paryż–stolicaXIXwieku,[w:]Pasaże,dz.cyt.,s.45.
37W.Benjamin,ParyżIICesarstwawedługBaudelaire’a,dz.cyt.,s.362–368.
38Tamże,s.365.
39Zob.A.Zeidler-Janiszewska,Berlińskieloggie–paryskiepasaże,[w:]
Pisaniemiasta–czytaniemiasta,dz.cyt.Badaczkaprzywołujeteżesej
S.KracaueraAbschiedvonderLindenpassage[1930](wydanywtegoż,Das
OrnamentderMasse,FrankfurtnadMenem1963),wspominającegoswoje
doświadczeniezberlińskimPasażemLipowym(powstałymwlatachsie-
demdziesiątychdziewiętnastegowieku),obserwacjępowolnejdegradacjitego
miejscapopadającegowcorazwiększykicz.
43
