Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
1.3.Metodologiasocrealizmuipóźniejszejsztukioficjalnej
1.3.Metodologiasocrealizmuipóźniejszejsztukioficjalnej
Wbadaniurealizmusocjalistycznegowyróżniasiępodejściesyn-
chroniczneidiachroniczne.Socrealizmmożebyćtraktowany
synchronicznie-jakosystem,odwewnątrz.Wówczasstanowispójnysystem
regułukierunkowanynacelfinalny,zinstytucjonalizowanyikolektywny.
Realizujestatycznywzorzecbędącynormatywnądoktrynąestetyczną,która
macharakterestetykipaństwowej,toznaczycharakteryzujesięnsankcja-
miideologiczno-politycznyminarzucającymiwyłącznośćpostawyideowej
iestetycznejcałejkulturze”64.Wszystkiedziełategookresunależałobywięc
interpretowaćwzwiązkuzsocrealizmemrozumianymjakojedynydopusz-
czalnytekst65.MartaFikzadajezasadnepytanie,czywtymwypadkumożna
traktowaćnbadanezjawiskojakodefinitywniezamknięte,oddzieloneod
środowiskaobserwatorawygodnąbarierą”66.Podejścieizolujące(synchronia)
mitologizujepocząteksocrealizmu-wyróżniamomentinicjalny-typową
dlastalinizmuideęstwarzaniaświataodnowa,beznaleciałościzeświatansta-
rego”
.Radykalniewyrywagozhistoryczno-artystycznegopodłożaiujmuje
wsztywnechronologiczneramy.Pokazujegojakozjawiskonieodwołalnie
skończoneiodchodzącewprzeszłość.WefekciekulturaPRL-ujawisię
jakocałośćwzględemsocrealizmunadrzędna,wewnętrzniezróżnicowana,
alemimotojednorodna.
Zkoleidiachronicznepodejściedosocrealizmupostrzegagozzewnątrz,
bezidealizacji,njakociągdziejowy,podlegającyprzemianomifluktuacjom”
.
Zawszeujmujesięgowjegofaktyczności,awięcpomniejszago,sprowadza
typowedopotocznego67
.Respektujejednostkowośćzjawiskasocrealistycz-
negoijegohistorycznątożsamość,traktujejejakoogniwoprzemian,jakim
64
P.Fast:Rosyjskirealizmsocjalistyczny.W:RealizmsocjalistycznywPolscezperspektywy
50lat.MateriałyzkonferencjinaukowejorganizowanejprzezInstytutNaukoKulturze
UniwersytetuŚląskiegowdniach19-20października1999rokuwKatowicach.Red.
S.ZabieRowski,M.KRakowiak.Katowice2001,s.65-66.
65
J.Łukasiewicz:Mitsocrealizmu.W:Idem:Jedendzieńwsocrealizmieiinneszkice.
Katowice2006,s.64.
66M.Fik:Paranoja?.nPuls”1991,nr2,s.127-128.
67J.Łukasiewicz:Mitsocrealizmu…,s.53-54.
45
