Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
8
Wstęp
zpunktuwidzeniahistoriipolitycznej3,rzadziejspołecznej4igospodarczej5,
wznaczniemniejszymstopniuzpunktuwidzeniaszerokorozumianejhistorii
kultury6inigdydotądwramachhistoriiwizualnej7.Zachodzipotrzebauporząd-
kowaniaizinterpretowaniaprzedstawieńikonograficznych,azatemanalizyob-
razupowstaniaChmielnickiegowikonosferze.Wdobiehistoriiikulturywizual-
nejniesposóbnieprzyjrzećsięwizerunkomnajwiększegopowstaniakozackiego
takżeprzezpryzmatnowychmediów-filmówigierkomputerowych.Takiecele
wymagająujęciainterdyscyplinarnego.
HistorykwizualnypowstaniaBohdanaChmielnickiegopowinienjednocze-
śniespecjalizowaćsięwhistoriinowożytnej,jakinajnowszej.Dobrze,byoriento-
wałsięikorzystałzwarsztatuhistorykasztukiifilmoznawcy.Przykładowonate-
matfilmuPiotrWitekstwierdził,iżjestonnrównorzędnymwobechistoriografii
sposobemspołecznegooswajaniahistorii,szerzejkonstruowaniahistorycznych
światówmożliwychikulturowegouwarunkowaniapoznawaniaświata”8.Można
dodać,żerównieżgrykomputerowespełniajątefunkcje.Przyjrzeniesięwybra-
nejpostaci,wydarzeniuczyokresowihistorycznemunietylkoprzeztekst,ale
iobraz,zdajesięszansązbliżeniadoprawdyodanejrzeczywistości,pogłębienia
zrozumieniadanejepoki.Szerokioglądfaktówjestszczególnieważnydlaunik-
nięciajednostronnościoceny.
Celemmonografiijestprzedstawienieskomplikowanej,konstruowanejprzez
wieki,wizjipowstaniakozackiego1648-1658.Wyobrażeniatezmieniałysięna
przestrzeniwieków.PierwotniekształtowałysięporozpadzieRzeczypospolitej,
któregosymbolicznymmomentemprzełomowymbyłaugodaperejasławska,na-
3
Zpunktuwidzeniahistoriidyplomacjizob.A.B.Pernal,RzeczpospolitaObojgaNarodów
aUkraina:stosunkidyplomatycznewlatach1648-1659,tłum.R.Urbański,Kraków2010.
4
Np.M.Drozdowski,Myonasioinnych.SzlachtaRzeczypospolitejwobecKozaczyznyzapo-
roskiejwlatach1648-1659,Białystok2015.
5
A.Gliwa,Krainaupartychniepogod:zniszczeniawojennenaobszarzeziemiprzemyskiej
wXVIIwieku,Przemyśl2013.
6
Wzwiązkuzhistoriąkulturywymienićtrzebatakżehistorykówliteratury:wanalizachido-
borzewydawanychźródeł(notabenegłówniepisanych),zwracanoszczególnąuwagęnarelacje
memoratywne,wśródktórychpewnemiejscemiałyrównieżokolicznościoweprzekazypoetyckie.
7
Wramachmłodejdyscypliny,jakąjesthistoriawizualna,zajmowanosiędotądhistoriąnaj-
nowsząiwykorzystywanowfunkcjiźródłowejgłówniefilmy(zob.treścitrzechpierwszychksiąż-
kowychpublikacjipolskich,zawierającychnazwędziedzinywtytule:D.Skotarczak,Historiawi-
zualna,wyd.2,Poznań2013;Oknonaprzeszłość.Szkicezhistoriiwizualnej,red.D.Skotarczak,
Poznań2015;P
.Witek,AndrzejWajdajakohistoryk.Metodologicznestudiumzhistoriiwizualnej,
Lublin2016).Por.Filmahistoria.Szkicezdziejówwizualnych,red.M.E.Kowalczyk,J.Szyma-
la,Kraków2019.
8
P.Witek,Kultura-film-historia.Metodologiczneproblemydoświadczeniaaudiowizualnego,
Lublin2005,s.270.
