Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
poetykępisarzaizarazemodnoszącejsiędosposobupostrzeganiaświata
przezJanuszaGłowackiego.Tytułoweflpowtórzenia”sygnalizująulubioną
strategięautora,którytworzyliteraturęzliteratury,asłowoflpowroty”słu-
żypodkreśleniurównieczęstoużywanejtechnikiautoadaptacji,którąstosu-
jedramatopisarzwobecswoichwcześniejnapisanychtekstów,rekombinując
ichpierwotnątreść,językiformęgatunkową.
WybranaperspektywaoglądutwórczościJanuszaGłowackiego,wynika-
jącazpraktykipisarskiejautora,pozwalanaomówieniejegodorobkuwwie-
luaspektachinterpretacyjnych.Kategoriapowtórzeniaujawniasięprzecież
zarównowliteraturze,jakiwwieluobszarachdyskursuhumanistycznego
oprofiluantropologicznymifilozoficznym.Opowtórzeniuwliteraturze
mówićmożnaponiekądwsensiepodstawowym,odnosząctopojęciedo
prostejrepetycjiform,tematów,motywówigatunków,stanowiącejczynnik
dialektycznegonapięciamiędzyciągłościąazmianąwprocesiehistoryczno-
literackim2.Postrzeganieutworówjakoposzczególnychaktówbądźcałych
seriipowtórzeństanowipunktwyjściaszerokozakrojonychliteraturoznaw-
czychustaleńintertekstualnychiowocujelicznymiprzykładamiflokreślenia
swoistości,funkcjiorazcechdziełaliterackiegopoprzezbadaniejegopo-
wiązańzinnymitekstami(przedewszystkimliterackimi,apochodnienie-
literackimi),wpisanymiwdyskursywneuniwersumkultury”3.Wychodząc
odścisłego,związanegozpoetykątekstu,rozumieniazjawiskapowtórzenia
wliteraturze,uwzględnićmożnakolejnoznacznieszerszeobszaryseman-
tyczne,wjakichfigurapowtórzeniapojawiasięwznaczeniukonstytutyw-
negopojęcia,którenietylkookreślawłasnościdziełpisanychinietylkowa-
runkujefunkcjonowanietradycjiliterackiej,lecztakżeodnosisiędosamej
kondycjiczłowieka,interpretowanejzuwzględnieniemnieustannegoruchu
przemieszczeniadokonującegosiępomiędzytym,cobyło,atym,cobędzie.
Wbogatejliteraturzeprzedmiotunatentematwartopodkreślićwagęroz-
ważańSørenaKierkegaardaiGillesaDeleuze’a.Kierkegaard,wskazującna
pozytywnąrolępowtórzenia,pisał:flcopowtarzasię,jużbyło(wprzeciw-
nymraziepowtórzeniejestniemożliwe)iwłaśniedlatego,żebyło—po-
wtórzeniestajesięnowością”4.Deleuzewspominałzkoleiodwóchtypach
powtórzenia—mechanicznejkopiiorazfantazmacie,którypoprzezdale-
kiepodobieństwodooryginałuwydobywaprzedewszystkimróżnicęmię-
dzydwomazjawiskami,flzistotyobejmujeprzemieszczenieiprzebranie”5.
2Zob.J.Abramowska:Powtórzeniaiwybory.Studiaztematologiiipoetykihistorycz-
nej.Poznań1995.
3R.Nycz:Poetykaintertekstualna:tradycjeiperspektywy.W:Kulturowateorialiteratury.
Głównepojęciaiproblemy.Red.M.P
.Markowski,R.Nycz.Kraków2006,s.153.
4S.Kierkegaard:Powtórzenie.Przeł.B.Świderski.Warszawa1992,s.61.
5G.Deleuze:Różnicaipowtórzenie.Przeł.B.Banasiak,K.Matuszewski.War-
szawa1997,s.390—391.
9
