Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
12
pojawiająsięodniedawnaimająbardzowstępnycharakter.Jedynaznanami
monografiapoświęconazniekształceniompamięciowymtopracapodredakcją
Schacteraz1995roku,zatytułowanaMemorydistortion.Howminds,brains,
andsocietiesreconstructthepast.Podtytułmonografiiwyraźnieokreślajej
wieloaspektowązawartość.Tylkowjednejczęścipracyzniekształceniaanali-
zowanesązperspektywypsychologiczno-poznawczej.Kolejneczęścikoncen-
trująsięnapoziomiepsychopatologicznym,neurobiologicznymineuropsycho-
logicznymorazsocjologicznym.Wtejostatniejczęściautorzyodpowiadająna
pytanie,jakspołeczeństwapamiętająbądźzniekształcająswojąprzeszłość.
Wstępnyzaryssystematyzacjizniekształceńpamięciowychzawartyjestrównież
wartykułachHymana(1999),Roedigeraijegowspółpracowniczki(Roediger,
1996;RoedigeriMcDermott,2000)orazSchactera(1999).Tepropozycjebędą
przedmiotemszczegółowychanalizwdalszychczęściachpracy.Wpolskiej
literaturzedynamicznyrozwójbadańnadzniekształceniamipamięciowymi
zperspektywypoznawczejujawniłsięwbardzoniewielkimstopniu.Wojciszke
(1986)dokonałprzeglądubadańuwzględniającychbłędywynikającezeskryp-
tówischematówosób,aWłodarski(1985,1990)analizowałzniekształcenia
powstającepodwpływemsłównieadekwatnieokreślającychzapamiętywany
obiektwizualny.BadaniaanalizowaneprzezWłodarskiegobyłyinspirowane
cytowanąjużpracąCarmichaela,HoganaiWaltera(1932).DlaWłodarskiego
(1990)kluczowymmechanizmemwyjaśniającymzniekształceniajestupodab-
nianie(likwidowanieniezgodności).Możetobyć,jegozdaniem,upodabnianie
przypominanychobrazówdodesygnatówokreśleńsłownychprzyjętychjakoich
nazwy,dotypowychwzorcówobrazowychlubupodabnianietreścijednostko-
wychprzypomnieńdotego,costanowiogólnepoglądyosoby,jejoczekiwania,
postawyipragnienia.Włodarskipodkreślał,żewzniekształceniach„to,cojed-
nostkoweiepizodyczne,zostajepodporządkowanetemu,coogólne,bardziej
utrwaloneico–zjakichśwzględów–jestdlaczłowiekabardzoważne(okre-
sowobądźstale)”(Włodarski,1990,s.427).Obajautorzykoncentrowalisię
zatemnabłędachwynikającychzwpływuwiedzyogólnejiprzekonań,ato,jak
wskażęwdalszychczęściachpracy,jesttylkojednymzwielupotencjalnych
mechanizmówzniekształceń.Zniekształceniawpamięcizdarzeńbyłyrównież
skrótowoprzedstawianewkontekściepamięciświadków(Kurcz,1992;Maru-
szewski,1996,2001).
Analizyprzedstawionewniniejszejpracysłużąkilkucelom.Pierwszyznich
touporządkowanieproblematykizniekształceńisystematyzacjaichmechani-
zmów.Badaniazniekształceńpamięciowychprowadzonesąwsposóbatomi-
styczny,toznaczyistniejekilkasprawdzonychprocedurprowadzącychdobłę-
dówiwodniesieniudokażdejznichzosobnaanalizujesięmechanizmy,czyn-
nikiosłabiająceiwzmagająceefektyczyróżniceindywidualne.Wyraźniebra-
kujenadrzędnegoschematuporządkującegotęproblematykę,którybyjedno-
cześniewskazywał,żebłędystwierdzanewtychprocedurachsątylkoróżnymi
aspektamitychsamychprocesów.Jednocześnie,jakjużwspominałam,badania
nadzniekształceniamitakdynamiczniesięrozwijająidotyczątakróżnych
