Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
zajęciezrozrywką.Uwarunkowaniatemożnatraktowaćjakojedenzistotnych
elementówdobrobytu.Przedsiębiorcadążydotego,byusługipracynabyćzajak
najniższącenę,aprzynajmniejniewyższąodprzychoduuzyskanegozesprze-
dażykrańcowegoproduktupracy,natomiastpotencjalnypracującystarasię,by
świadczoneusługisprzedaćmożliwienajdrożej[Borjas,2020,s.2-3].
Wtradycyjnymjęzykuekonomiirynkupracywystępująkategoriepracow-
nikaipracodawcy,jakoreprezentującychdwiestrony-podażowąipopytową
rynkupracy,naktórymteżjestkształtowanacenapracy,będącajejpieniężnym
ekwiwalentem,określanymjakopłaca.Jesttorezultatrozwojuinfrastruktury
instytucjonalnejrynkupracy,awszczególnościokreśleniastatusupracownika
ipracodawcywrazzichprawamiiobowiązkamiorazwykształceniemsięinsty-
tucjistosunkupracy.
SpoglądającnaXXw.przezpryzmatrynkupracy,możnastwierdzić,żebył
tookreskształtowaniasięregulacjidotyczącychochronyprawpracowniczych.
W1919r.powstałaMiędzynarodowaOrganizacjaPracy(MOP),którazajęłasię
m.in.wypracowaniemstandardówdotyczącychczasupracy,minimalnegowy-
nagrodzeniazapracę,urlopówwypoczynkowych,azwłaszczaprawapracowni-
kówdoorganizowaniasięirokowańzbiorowych[Sengenberger,2020].Wywar-
łyonewpływnakształtkrajowegoprawapracy.Umowaopracęnaczas
nieokreślonywpełnymwymiarzeczasupracy(wwiększościkrajów-
8-godzinnym)stałasiędominującymstandardemzatrudnieniapracowników
[Bogenhold,Klinglmair,Kandutsch,2017,s.23;Ostoj,2018].Jednakrównole-
glezaczęłysiępojawiaćinneformyangażowaniaczynnikapracy,konkurencyj-
newstosunkudoumowyopracę,comożnauznaćzareakcjęrynkunanarasta-
jącąkonkurencjękosztowąitempozachodzącychzmian,wymuszających
elastycznośćreagowaniastronypodażowej.Samaumowaopracęiswobodajej
zawieraniabyłyniekwestionowanymosiągnięciem,choćsiłaprzetargowastron
rynkupracywróżnychjegosegmentachbyłaodmienna.Szczególnieistnienie
monopsonówczyoligopsonówstawiałoinieodmienniestawiastronępopytową
rynkupracywsytuacjiuprzywilejowanej.Takrozumianyrynekpracykurczy
się,gdyżcorazmniejjestnanimpracownikówwpowyższymznaczeniu.
Równolegledoróżnychformumówopracęfunkcjonowałosamozatrudnie-
nie,choćzmianywstrukturzepracującychpokazująwiodącąrolępracynajem-
nej[Bogenhold,Klinglmair,Kandutsch,2017,s.25]
1.Postępowałyteżzmiany
wstrukturzezatrudnieniawedługsektorówekonomicznychwkierunkuspadku
1
NaprzykładwPolscewIkwartale2019r.pracującynawłasnyrachunek,niebędącypracodaw-
camistanowiliok.13,8%,ałączniezpracodawcami:17,8%wszystkichpracującychwgospo-
darcewedługBAEL[GUS,2019,s.133].Dlaporównaniawlutym1999r.osobypracującena
własnyrachunek,niebędącepracodawcamistanowiły19%(łączniezpracodawcami:22,8%)
[GUS,1999,s.15],czyliwlatach90.XXw.znaczeniesamozatrudnieniabyłowiększe.
12
