Treść książki

Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Herkulesnarozdrożumiędzyideałemrycerzaa„mężaszlachetnego”...
Herkulesowewątkiwprzedstawieniachpolskichkrólówpozostawa-
łytrwałe,anajbardziejznanymjestHerkules„wilanowski”,czyliHercu-
lesPolonus-JanIIISobieski.IchoćmianoHerkulesatowarzyszyłoSo-
bieskiemuodpierwszegodoostatniegodniapanowania(1674-1696),
podobniejakherkulejskieposągistrzegłyjegokonnegopomnika,to
wsamejwilanowskiejbudowlimotywytepozostająjednakzaskakują-
codyskretne.Nafasadzieodstronydziedzińcawidniejeportretherosa
whełmiezlwiegopyska,anatejodstronyogrodu-wyrzeźbionalwia
skóra,herkulejskiatrybut,rozpiętanadwejściemdokrólewskichapar-
tamentów.Podobnierzeczsięmawewnętrzupałacu
7
.
SobieskijakoHerculesPolonus,HerkulesPółnocy,dołączyłdojakże
licznejrzeszy„regionalnychherkulesów”:KosmaIMedyceusztoHer-
kulesetruski,HenrykIV-Herculesgallicus,cesarzKarolV-Herculeshi-
spanus,MaksymilianI-Herculesgermanicus(cociekawe,mianemtym
określaćsiębędzietakżeMarcinLuter)
8
.
Byliwśródeuropejskichwładcówitacy,którychidentyfikacjapo-
sunęłasięnajdalej,obejmującnawetimię,jakienosili:towładcyFer-
rary,HerkulesI(1431-1505,panowałod1471)iHerkulesIId’Este
(1508-1559,panowałod1534).PrzypadekErcoleIjestszczególnie
wymowny,amożestaćsięmylącydlakogoś,ktopragnąłbywyznaczyć
jednoznacznieantycznepochodzenieherkulesowegowątku.Liczne
rodzeństwotegoHerkulesanosiłobowiemimionadobrzenamznane
zromansówrycerskich.ToMeliaduse,Gurone,Ginevra,Isotta,Bea-
trice,Rinaldo.Niepowinnotodziwić-literackakulturarycerskabyła
wferraryjskichkręgachdworskichbardzopopularna.Takbardzo,że
dziadekzestronymatki(oliterackimimieniuRizzarda),ErcoleI,był
autoremromansurycerskiego,LeChevalierErrant,powstałegowefran-
cuskimwięzieniu.Liczbafrancuskich,awięcrycerskichksiążekwfer-
raryjskiejbiblioteceprzewyższałazaśwszystkieinne...
9
Tonajbardziej
zewnętrzne,najłatwiejdostrzegalneprzejawy„zamglonej”,zapośred-
niczonejrecepcjiantycznychmotywównadworzeferraryjskim.Bardzo
7
Por.J.Banach,HerculesPolonus...,s.140-144.Tamżenatematpopularnościherkulej-
skichmotywówwsiedemnastowiecznejkulturzepolskiej.
8
Por.A.Quondam,Cavalloecavaliere.L’armaturacomesecondapelledelgentiluomomo-
derno,Roma2003,s.116;F.Yates,Astrée:lesymbolismeimpérialauXVIesiècle,Paris1989
(wyd.1:Astrea,theImperialTemeintheXVIthCentury,London1975),s.400-401,404.
9
Por.T.Tuohy,HerculeanFerrara.Ercoled’Este(1471-1505)andtheInventionofDucal
Capital,Cambridge1996,s.6-8;A.Quondam,Cavalloecavaliere...,s.160-161.
~19~