Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
Wstęp
wobecliberalizmu.Otóżznikaterazwarunekuniwersalizmu16.Zpunktuwidzenia
pragmatyzmuRorty’egoaktordziaławpewnymlokalnymkontekście,działanie
rozumiesięwkategoriachfunkcji,jakąspełniaonowpraktycespołecznej,nato-
miastwsprawieuzasadnienianormydziałaniadopuszczasięwielośćkonkurencyj-
nychstanowisk.Wcześniejmożnabyłopodejrzewać,żepodmiotliberalizmujest
sztucznymkonstruktempojęciowym,odgrodzonymodświatazewnętrznego,któ-
remuzależyjedynienatym,byjegoautonomiapozostałanienaruszona,zaśjego
możliwościtwórczebyływpełnirozwinięte.Terazjednakpodmiotjestjużzawsze
wdziałaniuiwśródinnychludzi-apytaniedotyczytego,jakieukształtowanie
relacjispołecznychbędziesłużyćwolnościjednostekjakoosóbżyjącychwspołe-
czeństwieiróżniącychsiępodwzględeminteresów,potrzeborazpreferencji.Znika
równieżproblemsceptycyzmuepistemologicznego,trwalepodważającegouzasad-
nieniewiedzypodmiotuoprawdzieisprawiedliwości-wjegomiejscepojawia
siępraktycznepytanieoto,jakieczynnikibiologiczneispołecznewpływająna
kształtowaniesięwiedzyijaknależyztejwiedzykorzystać.
Jeśliprzyjąćtegorodzajusposóbmyślenia,kontrowersjetakiejakspórore-
alizm-irrealizmalboobiektywizm-subiektywizmwteoriietyczno-politycznej
poprostuniemająokazjisiępojawić,apodłuższymkontakciezpragmatycznym
stylemmyśleniajedynieztrudembędziemożnasobieprzypomnieć,dlaczego
ktośmógłzajmowaćsięniminapoważnie.Zkoleiidee,którewcześniejujmo-
wanoodstronynegatywnej,takiejakwolnośćjednostkiodwładzypolitycznej
alborynekwolnyodpaństwowejingerencji,należyterazwyrazićwpozytywnym
językukształtowaniarelacjimiędzydziałającymiwświecieaktoramiirozważać
wkategoriachregułfunkcjonowaniaporządkupolitycznego.Zadanieniepolega
jużnatym,żebyrozpocząćodradykalnegosceptycyzmuinastępnieprzedstawić
niepodważalneiuniwersalnieważneuzasadnieniedemokracjiliberalnej.Za-
miasttegowychodzimyodkonkretnychhistoriiorazproblemówspołecznych
ipolitycznych,abysformułowaćodpowiedźwpostacikoncepcjistabilnegopo-
rządkupolitycznego.Zpunktuwidzeniakryzysudemokracjiliberalnejpraktycz-
nepytanieproblemowebrzminastępująco:wjakisposóbmożnaprzekształcić
obecnąsytuacjępolitycznąwsytuacjędocelową,wktórejsystempolityczny,wy-
rażającyideaływolnościwsferzeprywatnejorazsolidarnościwsferzepublicznej,
mógłbyosiągnąćnowymomentstabilności?
B.JakpiszeRorty,npragmatyzm[...]tofilozofiaskrojonanamiarępotrzebpo-
litycznegoliberalizmu,sposóbnato,bypolitycznyliberalizmprzyzwoicie
16Wsprawiekonsekwencjiodrzuceniawarunkuuniwersalizmuwteoriiliberalnejzob.
J.Gray,ŚladOświecenia,w:tegoż,Poliberalizmie,przeł.P.Maciejko,P.Rymarczyk,Fundacja
Aletheia,Warszawa2001,s.257-324.
