Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
18
Wstęp
należądotwórcówamerykańskiegopragmatyzmu,filozofiatabyła-podob-
niejakdlaBernsteina-wnaturalnysposóbzwiązanazideałamidemokracji
liberalnej:pluralizmemspołecznym,wolnościamipolitycznymi,współpracą
obywatelską,pochwałążyciowycheksperymentów.Jamesdedykowałzałożyciel-
skiwykładfilozofiipragmatycznejJohnowiStuartowiMillowi,Deweyzaśpo-
strzegałwłasnepismafilozoficzne,pedagogiczne,społeczneorazpolitycznejako
składnikidemokratycznegoprojektucywilizacyjnego.TymczasemRortyzwraca
uwagę,żepojęcioweinstrumentariumpragmatyzmumożezostaćwykorzysta-
newcelachnieliberalnych.Cowięcej,jegozdaniemfilozofiapragmatycznanie
jestniezbędnadoistnieniademokracjiliberalnej,któramożesięnaprzykład
opieraćnauzasadnieniachwywiedzionychzmyśliKantaalboobywaćbezfilo-
zoficznegowsparcia.Rortyprzychylnieodnosisiędowysiłkuautorów,którzy
podejmująnpróbykonstruowaniafilozofiiwokółspołeczeństwademokratyczne-
go”
20-zwracajednakuwagę,żewspółcześniespołeczeństwodemokratyczneani
etykaliberalnaniewymagająiniemogąoczekiwaćfilozoficznegougruntowa-
nia.Filozoficznypragmatyzmmożezatemsłużyćjakonarzędziewyrażeniaidei
liberalno-demokratycznegoporządkupolitycznego.Jednocześnieabymyślećoli-
beralizmienasposóbpragmatyczny,trzebajużnajpierwzałożyćliberalizm.
WjednymzestarszychesejówRortywskazujenatrzygłówneprzekonania
właściwemyślipragmatycznej.Pierwszacechapragmatyzmutonantyesencja-
lizmwodniesieniudopojęćtakichjak»prawda«,»poznanie«,»język«,»moral-
ność«ipodobnychobiektówfilozoficznegoteoretyzowania”21.Oznaczato,że
możemysięprzekonaćoznaczeniutychpojęćwzwiązkuzpraktykąspołeczną,
aleniemożemyodkryćtego,comoralne,przezrefleksjęnadpojęciemmoral-
ności-moralnośćnieposiadaistoty,któraoczekiwałabynaodkrycie.Mimoto
istniejąrzeczjasnalepszeigorszeujęciamoralności.Podrugie,jakpiszeRorty,
nnieistniejeepistemologicznaróżnicamiędzyprawdąotym,cobyćpowinno,
aprawdąotym,cojest,aniteżjakaśmetafizycznaróżnicamiędzyfaktamiiwar-
tościami,czyjakaśmetodologicznaróżnicamiędzyetykąinauką”22.Zpodej-
ściemtymwiążesięodrzuceniekolejnychdualizmów,takichjakrozróżnieniena
rozuminamiętności.Potrzecie,pragmatyzmtondoktryna,wedługktórejwdo-
ciekaniachniemażadnychograniczeńzwyjątkiemkonwersacyjnych-żadnych
hurtowowziętychograniczeńwywiedzionychznaturyprzedmiotów,umysłu,
języka,atylkodetaliczneograniczeniazgłaszanewuwagachnaszychkolegów-
-uczonych”23.Niemniejważnecharakterystykipragmatyzmuznaleźćmożna
20PIS,s.108.
21KP,s.208.
22Tamże,s.209-210.
23Tamże,s.211.
