Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
7
1.
Historiadaninpublicznychzuwzględnieniem
podatkówmajątkowych
Podatek,(łacińskanazwataxare),oznaczaprzymusowyobowiązekfinansowy
nakładanynapodatnika(jednostkęindywidualnąlubprawną)przezpaństwo
albojegorównoprawnyfunkcjonalnieodpowiednik.Obecnienajczęściejpobie-
ranyjestwformiepieniężnej,choćwczasachprzedkapitalistycznychrealizowany
byłczęstownaturze.Niezależnieodformacjispołeczno-politycznejorganizmu
państwowego,najpierwwładca(książę,król,cesarzitp.),apóźniejpaństwo
potrzebowałoipotrzebujeśrodków(pieniędzylubinnychdóbr)nazaspokojenie
swychpotrzeborazwypełnianiezadań(powinności)wobecpodwładnychczyteż
obywateli.Środkitepoczątkowopochodziłyzmajątkupanującego,zprzymuso-
wychświadczeńściąganychodludnościnaterenachpodbitychorazzdobrowol-
nychświadczeńludnościnarzeczpanującego.Świadczeniate,wzwiązkuzich
długotrwałością,stałysięzwyczajem,awkonsekwencjinabrałycharakteruobo-
wiązującego.Ztychzwyczajowych,oobowiązkowymcharakterzeświadczeń,
napewnymetapierozwojustosunkówspołecznogospodarczychwykształciłsię
współczesnypodatek1.
Celfiskalnybyłhistoryczniepodstawowymcelem,którydeterminowałwpro-
wadzaniepodatkówirozbudowywaniesystemuobciążeńfiskalnych.nWalka
owładzępaństwowąizwładząpaństwowąstajesięwalkąpodatkową”
,anpamięć
słynnychwładcówkojarzysięnietylezwygranymiprzeznichbitwamilubwoj-
nami,cozzapewnieniemdobrobytupaństwaispołeczeństwapoprzezreformy
gospodarczeipodatkowe”2.Pierwotneformyopodatkowaniabyłyoparteosza-
cunkowewartościróżnorodnychskładnikówmajątkowych.Byłotozatembezpo-
średnieformyopodatkowaniamajątku.
Chociażzquasi-podatkamiipodatkamiludzkośćstykasiępraktycznieod
zaraniadziejów,nadaltrwaspórdotyczącypoczątkówkonfrontacjiludzkości
zpodatkami.Poglądynatentematsądośćrozbieżne:poczynającodstwierdze-
nia,żezpodatkamiludzkośćzetknęłasięjużwokresiewspólnotypierwotnej,
akończącnapoglądach,wedługktórychkategoriapodatkuzaistniaładopiero
wówczas,gdypowstałopaństwoookreślonymstopniurozwoju.JakpiszeJ.Che-
chlińskinPowstaniepaństwaniepowodujeautomatyczniepowstaniapodatku.
(...)Tamgdziepaństwoijegoorganywystępująwdostatecznieszerokimzakre-
sie,jakowłaścicieleśrodkówwytwarzania(np.królijegodomeny,feudałowie
1
Zobm.in.S.Dolata,Podstawywiedzyopodatkachipolskimsystemiepodatkowym,Uniwersytet
Opolski,Opole1999.
2
C.Kosikowski,Podatekjakoinstytucjaustrojowoprawna,[w:]Systempodatkowy.Zagadnienia
teoretycznoprawne,ActaUniversitatisLodziensis,nFoliaIuridica”
,nr54,Łódż1992,s.17.
