Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Dyplomacjajakosztukaosiąganiacelówpolitykizagranicznej
Powodzenieprzyjętegorozwiązaniapolegałonajegościsłympowiązaniuzza-
sadamipolitycznymiwspólnieustalonymiprzezpięciugłównychgraczy:Anglię,
Prusy,Austrię,RosjęipokonanąFrancję.Pogodzenieichsprzecznychinteresówbyło
arcydziełemżmudnychnegocjacjidyplomatycznych
296
.WefekciepowstałKoncert
Europejski,czylizbiorowahegemonia
297
,wktórejrównowagasiłiporządekmię-
dzynarodowywspierałysięwzajemnie
298
.Pamiętamy,żefldotyczyłonPolskijako
najważniejszejzkwestiiogólnych,októrychmiałzadecydować”
299
.Aprzytym
przyjmujesię,że–mimokilkukrwawychkonfliktów–Europazyskaładziękinie-
munajdłuższywdotychczasowejhistoriiokrespokoju,trwającydoIwojnyświa-
towej
300
.GłównąofiarązłożonąnaołtarzurównowagiponowniestałasięPolska,
którejpodziałbyłjegocokołem.Pierwszych14artykułówAktukońcowegodro-
biazgowozajmowałosięlosamijejziemimieszkańców,eufemistycznienazywając
kompensatyterytorialnemiędzyzaborcamifltransferemdusz”
301
.Zgodniezformu-
łąChateaubrianda:flzabawianosięidzielonokilkomanarodami”
302
.Szczególnie
ironiczniebrzmiaławzestawieniuzprzyjętąnakongresiedeklaracjąozniesieniu
handluniewolnikami,flodrażającegodlazasadyczłowieczeństwaiuniwersalnych
prawmoralnych”
303
.Stądbierzesięrozbieżnośćhistorycznychocenkongresujako
szczytowegoosiągnięciadyplomacjiinarzuconejnamniewoli.Skuteczneitrwałe,
aczbrutalneiniemoralne.
296
H.Kissinger,AWorldrestored,opocito,s.147–165,przeprowadziłmistrzowskoanalizęróżnic
podejściamiędzymocarstwamizachowawczymi,zwolennikamistatusquo:AngliąiAustriąaza-
chłannymizwolennikamijegozmiany:RosjąiPrusami.MiędzyRosjąaPrusamitrwałdodatkowo
śmiertelnyspórozajęcieterytoriumPolski.DlaAngliibalanceofpowerbyłzagadnieniem
mechanicznym,dlamocarstwkontynentalnychmiałpogodzićichhistoryczneaspiracje.Francja
zostaładoproszonadorozmówWielkiejCzwórkiwichostatniejfazie,podobniejakw1945r.
297
A.Watson,TheEvolutionofInternationalSociety,opocito,s.238.
298
H.Kissinger,AWorldrestored,opocito,s.145;idem,Dyplomacja,opocito,s.81.
299
Pochodziznoty,którąwysłałliberalnyfrancuskipremierihistorykFrançoisGuizotdo
zaborcówpozajęciuReczypospolitejKrakowskiej,cytowanejjakoprzykładwzorowejanalizy
dyplomatycznej,Ch.deMartens,Leguidediplomatique:précisdesdroitsetdesfonctionsdesagents
diplomatiquesetconsulaires,GavelotJeuna,Paris1851,t.2,s.286.
300
H.Kissinger,Dyplomacja,opocito,s.81–82;idem,Porządekświatowy,opocito,s.63.
301
ActeducongrèsdeViennedu9juin1815avecsesannexes,Imprimerieimpérialeetroyale,Vienne
1815,s.8–14;H.Nicolson,ThePeacemaking1919,Methuen,London1964,s.31.
302
F.-R.deChateaubriand,Mémoiresd!outre-tombe,ks.27,rozdz.8,Gallimard,Paris1976,t.2,
s.88.
303
R.Rie,TheOriginsofPublicLawandtheCongressofVienna,flTransactionsoftheGrotiusSociety”
1950,t.36,s.227.
82
