Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
CzęśćI.Dyplomacjajakosztukaosiąganiacelówpolitykizagranicznej
stanu.PolitykaRichelieuopóźniłao200latzjednoczenieNiemiec
288
,czegodokonał
dopieroBismarck,umiejętniewciągającNapoleonaIIIwpułapkęsprzecznościjego
własnejpolitykiimperialnej.Prowadzeniezłożonejpolitykirównowagisiłigodze-
niasprzecznychinteresówwielupaństwwymagałowybitnychosobowości,których
częstobrakowało.Otwierałoolbrzymiemożliwościprzedambasadorami,nieustan-
nienegocjującymitaktycznesojuszeiodwrócenieprzymierzy,nietrwałekoalicje
ikrótkotrwałerozejmy,anakoniectakżerozbiory
289
.
WiekiXVIIiXVIIIukształtowaływtensposóbnegatywnywizerunekdyplo-
macji,któryzaważyłnajejodbiorzespołecznymjakosprawnejibłyskotliwej,ale
cynicznejigruntowniepozbawionejzasad.Tajnaijawnaaktywnośćambasadorów
wymagałanowychmetodreprezentowania,informowaniainegocjowaniaorazich
nauczania.Służyłotemuwydawanieniezliczonychinierównejjakościpodręczników
praktykidyplomatycznejiprawanarodów.Spośródnichnieprzemijającąwartość
miałypraceAbrahamadeWicqueforta,osobiścieznającegoGrocjuszauczestnikane-
gocjacjiwestfalskich,EmerichadeVatelaiFrançoisdeCallières’a,wszystkichtrzech
związanychjakodyplomaciwróżnysposóbzPolską.Połączyłydorobekwczesnej
dyplomacjinowożytnejzewspółczesnością,
j
akoprzejścieodmetodywłoskiejdo
francuskiejdyplomacjisystemupaństw
290
.
Pokójwestfalski,mimouproszczeń,stanowiłflprzekazprosty,atrakcyjnyiele-
gancki”.Udzielnesuwerenności,połączonezzobowiązaniemdowspólnychdziałań
jakoraisondesystème,przyjmowanozaprototypsystemubezpieczeństwazbioro-
wegoizasadynieinterwencjiwsprawywewnętrzneprzyjętejprzezLigęNarodów
iNarodyZjednoczone
291
.Osiągnąłgranicewprocesachintegracyjnychiglobaliza-
288
H.Kissinger,Dyplomacja,opocit.,s.68–69.
289
J.Black,EssayandReflection:onthelOldSystem!andthelDiplomaticRevolution!oftheEighteenth
Century,flInternationalHistoryReview”1990,t.12,nr2,s.301–323;J.R.Sofa,TheEighteenth
CenturyInternationalSystem,w:M.Cox,T.Dunne,K.Boot(red.),opocit.,s.149–157.Potrzebautrzy-
maniarównowagisiłbyłaczęstoprzywoływanajakogeopolityczneuzasadnieniedlarozbiorów
Polski,H.Morgenthau,opocit.,s.147;A.Vagts,D.F.Vagts,op.cit.,s.560.Oburzonybyłtymzaś
EdmundBurke,wielkizwolennikrównowagisiłjakosposobubudowywspólnegosystemubez-
pieczeństwa,anieegoistycznegowykorzystaniaokazjiprzezposzczególnepaństwa,J.M.Welsh,
EdmundBurkeandInternationalRelations:TheCommonwealthofEuropeandtheCrusadeagainstthe
FrenchRevolution,PalgraveMacmillan,London1995,s.36.
290
S.Externbrink,AbrahamdeWicquefortetsestraitéssurl!ambassadeur(1676-1682).Bilanet
perspectivesderecherche,w:S.Andreta,S.Péquignot,J.-C.Waquet(red.),opocit.,s.420.
291
L.Gross,opocit.,s.20–21;S.Schmidt,ToOrdertheMindsofScholars:TheDiscourseofthePeace
ofWestphaliainInternationalRelationsLiterature,flInternationalStudiesQuarterly”2011,t.55,nr3,
s.608–610,gdzieomówieniestarszejliteratury.
80
