Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
16
RozdziałI.
ZperspektywyWaszyngtonu
iOrganizacjiMiędzynarodowych)wlatach1973-19782.JużpoHelsinkach,
wmaju1976r.,zinicjatywykongresmenkiMilicentFenwickprzyjętoustawę
outworzeniuKomisjiBezpieczeństwaiWspółpracywEuropie,popularnie
nazywanejKomisjąHelsińską.Taniezależnaagendadoradczaskładałasię
zjednakowejliczbyprzedstawicieli(posześciu)obuizbKongresuitrzech
przedstawicieliadministracji-zdepartamentówStanu,ObronyiHandlu.
Miałaonamonitorowaćwarunkiprzestrzeganiaprawczłowieka,wpełniko-
rzystaćzmiędzynarodowychiwewnętrznychmechanizmówochronytych
praw,koordynowaćwspółpracęmiędzyadministracjąprezydenckąaKon-
gresemorazwspółpracowaćzorganizacjamipozarządowymi,wreszciewy-
mieniaćopiniezrządamikrajówblokuwschodniegoorazwspółdziałać
zsojusznikamizNATO3.Jejdziałalność-obejmującaprzesłuchaniaczłon-
kówrząduamerykańskiego,różnychgrupinteresów,wtymprzedstawicieli
dysydentówzEuropyWschodniej,orazbranieudziałuprzezjejczłonków
wkonferencjachprzeglądowychKBWE-wywarławpływnakształtowanie
opiniipublicznejwUSAwobectegoproblemu.Pracamitejkomisjibyłyza-
interesowanetakżegrupyetnicznezkrajówzdominowanychprzezKreml,
wprzypadkuPolskizwłaszczaKongresPoloniiAmerykańskiej4.
Administracjaprezydenckaniechętniezgodziłasięnawspółpracęwtej
komisji5.Ustąpiładopieropogroźbachrepublikańskichkongresmenów,że
niepoprąreelekcjiFordawnastępnychwyborach6.PodnaciskiemKongresu
DepartamentStanuw1976r.mianowałtakżedoświadczonegodyplomatę
JamesaWilsonapierwszymkoordynatoremds.prawczłowieka.Tenostatni
nieprzejawiałzbytniejaktywnościinieodegrałwiększejroliwprowadzonej
polityce.Kwestiaprawczłowiekazaczęłabyćrównieżobecnawretoryce
2A.Mania,Détenteipolitykas.143.Por.teżD.J.Sargent,ASuperpowerTransformed,s.202.
3A.Mania,Détenteipolityka,s.51-53.SzerzejotworzeniutejkomisjipiszeW
.Korey(The
Promises,s.26-34),któryzwracauwagęnazainteresowaniePoloniiorazinnychgrupemigracyj-
nychzkrajówwschodnioeuropejskichwUSApowstaniemtakiejkomisji(s.27).Fenwickreko-
mendowałatakżeM.Kuropas,bystworzyćpodobnąkomisjęwBiałymDomu.Por.GeraldFord
Library,NationalSecurityAdviser(dalejcyt.:GFL,NSA)NSCEurope,Canada,andOcean
AffairsStaff,GeneralSubjectFile:ConferenceonSecurityandCooperationinEurope(dalej
cyt.:CSCE),1974WH,box44FolderCSCE,1976(1)WH,MemorandumMyronB.Kuropas
dlaBrentaScowcroftaz24III1976,box44FolderCSCE,1976(1)WH.Por.teżopisdziałal-
nościtejkomisjiw:M.Galey,Congress,ForeignPolicyandHumanRightsTenYearsAfterHelsinki,
DHumanRightsQuarterly”1985,t.7,nr3,s.334-337.
4A.Mania,Détenteipolityka,s.144;W
.Korey,ThePromises,s.27;S.B.Snyder,Human
Rights,s.44.SzerzejodziałaniachKPAnapoluprawczłowiekapatrzJ.Wojdon,Wjednościsiła.
KongresPoloniiAmerykańskiejwlatach1968–1988,Toruń2008,s.374-389.
5Kissingerposuwałsięnawetdostwierdzenia,żejejdziałaniejestDchybionąkrucjatą”
iDsentymentalnymnonsensem”(D.J.Sargent,ASuperpowerTransformed,s.206).Opodejściu
administracjiFordapatrzteżD.C.Thomas,TheHelsinkiEffect,s.124-126.
6C.Nolan,PrincipledDiplomacy.SecurityandRightsInU.S.ForeignPolicy,Connecticut1993,
s.138-139.
