Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
24
JerzyAxer
Żadnegoztychwydańnieukończyłem,chociażsetkigodzin
spędziłemnadtymitekstami.Dlaczego?Otóżstraciłemwiarę.
2.Jakstraciłemwiarę?
PodręcznikMaasabyłpróbątakiegozredagowaniarewolucyj-
nychodkryć,którychwpoczątkachXIXwiekudokonałLach-
man,żebygwarantowałyone,iżkrytykatekstuwytrzymapod
względemnaukowościkonkurencjęznaukamiprzyrodniczymi5.
Tworzącwczasachgwałtownegorozwojuwiedzyoprzeszłości
Ziemi,azwłaszczapaleontologiiigeologii,Lachman–współ-
czesnyGeorgowiCuvierowiiJean-BaptistedeLamarckowi–
stworzyłprocedurypozwalającebudowaćdrzewagenealogiczne
dawnychtekstów(zaczynałodBiblii,kontynuowałnamateriale
staroniemieckimiłacińskim).Teoriętędoskonalonodalej;jedno-
cześniedarwinizmstanowiłbardzosilnybodzieczachęcającydo
upowszechnianiaschematówstemmatycznych,wyróżnianiarodzin
ipodrodzinrękopisów,takjakwyróżniasięrodzajeigatunki
zwierząt.UszczytutriumfówtegosposobumyśleniaPaulMaas
uznał,iżnaukaprawdziwawymagakrótkichiprostychreguł.
Absolutnieniepodważalnychipowszechnieobowiązujących.
Miałambicjeusunięciazkrytykitekstusubiektywizmu,wpływu
wydawcynaobiektjegobadań,wszelkichspekulacjimających
charakterryzykownychhipotez.PóźneseminariaKumanieckiego,
któreopisałemwpoprzedniejczęści,byłydowodemnato,że
noweprądynarratologiczne,teoriarecepcji,wreszciestopniowy
upadekautorytetupozytywistycznegopodkopywałytakrozumianą
naukowośćteoriikrytykitekstu,nawetjeśliMaasformalnie
patronowałmetodologicznietakimpracomNaszegoMistrza
6
.
Mojautratawiarybyławięcnaturalnymefektemzdania
sobieztegosprawy,stopniowymuświadomieniemsobie,że
to,comniezachwycaipociągawkrytycetekstu,mazpunktu
widzenianaukowegobardzoniejasnystatus.Maasniestanowi
jużwystarczającegoalibi.Zaczynałempodejrzewać,żeuprawiam
sztukę,nienaukę,abyćmożeposuwamsiędofałszerstwa.
5OczywiściezalążkistemmatycznejstrategiiLachmanamożnaznaleźćjuż
uwielkichfilologówXViXVIwieku.Zasadniczejzmianywsposobieuprawiania
krytykitekstudokonałyjednakdziełaiautorytetsamegoLachmana.
6ZtegoseminariumwyszłaopróczmnietakżeElżbietaOlechowska,znako-
mitawydawczynimówCycerona(Olechowska,1981).
