Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
RozdziałI.Utwórjakoprzedmiotprawaautorskiego.Zagadnieniapodstawowe
19
Truduznaniaróżnorodnejtwórczościzaprzedmiotprawaautorskiegowynikazjej
nieodłącznegoniematerialnegowymiaru,akwalifikacjadanejaktywnościludzkiej
jakoutworuwrozumieniuprawaautorskiegoniejednokrotniebywaproblematyczna.
Prawoautorskiewchodzącewzakresprawawłasnościintelektualnejjestprawem
nadobrachniematerialnych,stądmożnabyrzec,żemniejnuchwytnym”,nnama-
calnym”,awzwiązkuztymtrudniejszymdopercepcjiprzezprzeciętnegoodbiorcę
normprawnychaniżelipraworzeczowe,któregoprzedmiotregulacjiodnosisię
domaterialnychelementówposiadającychautonomiębytową.Przykładowoprawo
autorskieniechroniksiążkijakoprzedmiotumaterialnegowpostacizbiorukartek
iokładki,alechronito,cozostałonanichwyrażone,awięcindywidualnątwór-
czośćposzczególnychautorów.Cowięcej,wpolskimprawienieistniejekonieczność
utrwaleniautworunanośnikumechanicznymwceluobjęciagoochronąprawną,
wystarczającejestwięcjegoustalenie,którezwiązanejestzmożliwościąpercepcji
twórczościprzezosobytrzecie,przyczymnależyzaznaczyć,żeistniejewieleutwo-
rów,któreniebędąmożliwedoodbiorubezichutrwalenia.
Wartowskazać,żedosystemuochronyprawaautorskiegonależątakżeprawapo-
krewne,awięcprawawyłącznedościśleokreślonychustawowodóbrniematerialnych,
któreróżniąsięodprawautorskichzakresemiczasemochrony.Zgodniezustawą
oprawieautorskimiprawachpokrewnychsąto:prawadoartystycznychwykonań
(art.85-93pr.aut.),prawadofonogramówiwideogramów(art.94-96pr.aut.),prawa
donadańprogramów(art.97-99pr.aut.)orazprawadopierwszychwydańorazwy-
dańnaukowychikrytycznych(art.991-995pr.aut.)9.
Kwestiezwiązanezeskutecznąochronąprawtwórcówwiążąsięzkilkomaelemen-
tami,poczynającodspecyfikisamegoprzedmiotuochrony,poprzezwysoki,choć
uzasadniony,poziomogólnościnormprawnychdefiniującychgo,akończącnała-
twościnaruszeń,związanejzpowszechnymdostępemdotreścizapośrednictwem
sieciijejglobalnymcharakterem.Ichoćwostatnichlatachnależyodnotowaćistotny
wzrostświadomościprawnejwzakresieochronyprawtwórcóworazartystówwyko-
nawców,tojednakregulacjeprawnoautorskiegenerująwielewątpliwości,aistotna
częśćznichpojawiasięjużnasamympoczątkuprzyustaleniu,czydanątwórczość
należyzakwalifikowaćjakoutwórwrozumieniuprawaautorskiego.
Istniejądwasposobyokreślenia,któredobraniematerialnenależyuważaćzautwór
wrozumieniuprawaautorskiego.Pierwszyznichsprowadzasiędowyliczenia
wprzepisachustawowychdóbrpodlegającychochronieprawaautorskiego,zaśdrugi
naokreśleniuogólnychprzesłanek,jakiemaspełniaćdzieło,abymogłokorzystać
9Prawapokrewnerównieżstanowiąprzedmiotregulacjimiędzynarodowych,zob.:Międzynarodowa
Konwencjaoochroniewykonawców,producentówfonogramóworazorganizacjinadawczych,sporządzo-
nawRzymie26.10.1961r.(Dz.U.z1997r.Nr125,poz.800),TraktatWIPOoartystycznychwykonaniach
ifonogramach,Traktatoartystycznychwykonaniachaudiowizualnych,przyjętywPekinie26.06.2012r.
(Dz.Urz.UEL160z2013r.,s.1).
