Treść książki
Przejdź do opcji czytnikaPrzejdź do nawigacjiPrzejdź do informacjiPrzejdź do stopki
Rozdziałpiąty.Historycznyrozwójprawakarnego
55
karszybkichinieuchronnych.Towłaśnieonjestautoremzdanianbędą
one[przestępstwoikara-przyp.M.K.]mimowoliuważane:jednoza
przyczynę,drugiezaśzakonieczny,nieuniknionyskutek”15.
Beccariadostrzegałzagadnieniespołecznejgenezyprzestępczości.Zdawał
sobiesprawę,żełamaniezakazówkarnoprawnychniekiedywynikanie
tylkozezłejwolisprawcy,lecztakżezinnychprzyczyn,np.socjalnych.
Ztakichzałożeńwnaturalnysposóbwynikałakoniecznośćkodyfika-
cjiprawakarnego.Wokresiepóźnegooświeceniapojawiłysiępierw-
szenowoczesnekodeksykarne.Niektóreznich,jakLandrechtpruski
z1794r.,austriackiekodeksyz1768r.(Theresiana)iz1787r.(Jose-
phina),wykazywałyjeszczewielecechfeudalnegoprawakarnego.Inne,
jakrewolucyjnekodeksyfrancuskiez1791i1795r.,stanowiącrealizację
postulatówszkołyoświeceniowej,wykazywałypoważnebrakinaturyre-
dakcyjnej.Jednakjużwkrótcepojawiłysiędojrzałekodeksyrealizujące
postulatyszkołyracjonalistyczno-humanitarnej.Należątuwszczegól-
nościkodekskarnyBawariiz1810r.orazaustriackiz1803r.(Francisca-
na).Prymatwzakresierealizacjipostulatówomawianejszkołyprzypada
kodeksowiNapoleonaz1813r.Byłonszerokorecypowanyinaśladowa-
nywEuropie,ajegoznaczeniadlarozwojueuropejskiegoprawakarnego
niesposóbprzecenić.Trzywskazaneaktyprawnewdużejmierzestano-
wiąwytwórpóźniejszejszkołyklasycznej.Zostaływnichzrealizowane
podstawoweideeepokioświecenia,cozostałopołączonezcharaktery-
stycznymdlaszkołyklasycznejwysokimpoziomemustawodawczym.
Wartozauważyć,żekodeksfrancuskiobowiązywał(oczywiściezezmia-
nami)doroku1994.
Szkołaracjonalistyczno-humanitarnabyłazatemtą,któradałapodwali-
nynowoczesnemuprawukarnemu.Ideeprzezniąstworzonesądodzi-
siajpodstawowymizałożeniamiustawodawstwkarnychwwiększości
państw.
15C.Beccaria,Oprzestępstwach…,s.118.
MarekKulik
